مطبوعات استان مرکزی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
منابع
به استناد كتب منتشره در زمينه تاريخ مطبوعات ايران، به احتمال زياد، نخستين روزنامه منتشره در استان مركزى روزنامه «اتفاق» اراك بود كه به مديريت ميرزا حبيب الله خان طاهرى عكاسباشى به صورت هفتگى منتشر مىگشت.
از ديگر روزنامههاى استان مركزى كه جزو نشريات قديمى مىباشد روزنامه «رنجبر» بود. اين روزنامه نيز در اراك انتشار مىيافت و مانند روزنامه اتفاق منتسب به روشنفكران دموكرات بود. اين نشريه كه خط مشى سياسى ـ خبرى داشت به صورت هفتگى منتشر مىشد و مدير آن شيخ على نخستين بود. هفته نامه رنجبر تا سه سال انتشار يافت و در سال 1292 به واسطه آتش سوزى در چاپخانه تعطيل شد.
از ديگر نشريات مىتوان به نشريه «مفتش ايران» اشاره كرد كه مرحوم سيد نور الدين عراقى آن را در تاريخ 29 تيرماه 1310 شمسى در اراك منتشر ساخت، بعدا به دستور شهربانى نام روزنامه به «تمدن ايران» تغيير يافت.
از ديگر روزنامههاى مهم «نامه عراق» مىباشد كه از ديرپاترين جرايد منتشره در اراك بوده و به مدت 42 سال از سال 1312 مقارن با سالگرد كودتاى سوم اسفند رضاخان تا بهمن ماه سال 1354 منتشر گشت. مديريت نامه عراق بر عهده سيد باقر موسوى از نوادگان حجه الاسلام شفتى بود.
اولين فصلنامه علمى و ادبى اراك، «دانش روز» است. اين فصلنامه در سال 1352 به همت دكتر عبدالكريم قريب تأسيس و به مدت دو سال جمعا در 8 شماره انتشار يافت.
از ديگر نشريات علمى «نشريه كتابخانه عمومى اراك» بود كه در سال 1356 توسط كتابخانه عمومى اراك در چند شماره به صورت زيراكس انتشار يافت و استاد ابراهيم دهگان مقالات ارزشمندى در آن منتشر مىساخت.
از ديگر روزنامهها و نشريات استان مركزى مىتوان به موارد زير اشاره كرد:
نام نشريهنحوه انتشارموضوعمدير مسئولسال نشر
اراك نوهفته نامهخبرى ـ اجتماعىكوهپايه1330
افق اراكهفته نامهخبرى ـ اجتماعىرضاقلى فولادوند1330
زبان اراكهفته نامهخبرىجعفر شكرايى1330ـ1331
سپهرهفته نامهاجتماعىرضا رئيس زاده1330ـ1331
طاهرهفته نامهخبرى ـ اجتماعىرضاشكرايىوسردبيرىابوالفضلموحد1331
قيام اراكهفته نامهسياسىارگان جمعيت طرفداران جبهه ملى1330ـ1331 به مديريت محمد تقى صفارى
بيان الحقهفته نامهاجتماعىبيان الحق1330
سمنگانهفته نامهسياسىحسين خاكباز1330
نداى اراكهفته نامهسياسىرشيدى1330
مدنىهفته نامهسياسىمدنى1330
سندان هفته نامهسياسىارگان تودهاىها،تهرانچى1330
سروش تفرشهفتهنامهعباس جلالى1330 سردبير شاپور شاهى
همچنين برخى نشريات استان كه در فاصله سالهاى 1320 تا 1350 منتشر مىگرديدند عبارتند از:
نام نشريهمدير مسئولمحل نشر
2آينده اراككاظم ضوابطىاراك
3اراك امروزغلامعلى سپهدارىاراك
4افكار اراكمرتضى ذوالفقارىاراك
5خلق اراكغلامرضا اقيانوساراك
6خورشيد اراكعلى محمد مددىاراك
7راهنماى اجتماعىاحمد محمد عراقىاراك
8سعادت اراكبانو سلطنت استاد آقااراك
9سفرنگ بينشفرج الله بينشاراك
10صداى اراكحسن نجمزادهاراك
11نداى اراكمحمود گودرزىاراك
12نيروى مردمعلاءالدين فريدنى عراقىاراك
13ستاره ساوهاسدالله طبى ساوجىساوه
14قيام ساوهموسى امير حسينى خليجساوه
15نداى ساوهابوالحسن سعيدىساوه
16صداى تفرشمهدى قوامزادهتهران
برخى از مطبوعات استان پس از پيروزى انقلاب اسلامى نيز عبارتند از:
ـ سروش
نخستين هفته نامه اراك پس از پيروزى انقلاب اسلامى، هفته نامه سروش به مديريت «على معطرى»، بود. قلمرو موضوعات سروش، مسايل سياسى، اجتماعى، فرهنگى و اقتصادى بود. اولين شماره سروش در تاريخ دوم شهريور 1358 در چهار صفحه و به مبلغ 10 ريال توزيع گرديد. انتشار اين نشريه در بهار سال 1364 پس از 280 شماره متوقف گرديد.
ـ لاله سرخ
هفته نامه لاله سرخ با مشى سياسى، اجتماعى، اقتصادى، فرهنگى و ادبى از بهمن ماه 1364 با صاحب امتيازى و مدير مسؤولى محمد حسن فخر زاده و سردبيرى مهندس بهمن ابراهيمى در اراك منتشر گشت. عمده مطالب لاله سرخ را مقالات و پژوهشهاى ادبى به علاوه اخبار و گزارشات شهرى به نقل از خبرگزارى جمهورى اسلامى تشكيل مىداد. لاله سرخ به مدت تقريبا هشت سال و در 377 شماره تا تاريخ هشتم مهرماه 1374 منتشر گرديد ولى مدتى انتشار آن به دلايل قانونى متوقف گرديد [و پس از رفع موانع قانونى، انتشار آن مجددا آغاز شده است].
ـ نويد استان مركزى
هفته نامه نويد از مرداد ماه سال 1369 در عرصه موضوعات سياسى، فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى به صاحب امتيازى سيد حسن الحسينى نماينده مردم اراك در دوره سوم مجلس شوراى اسلامى انتشار خود را آغاز كرد و تاكنون 258 شماره از آن منتشر گشته است.
ـ شهاب استان مركزى
اين هفته نامه از بهمن 1370 در قلمرو مسايل سياسى، اجتماعى، فرهنگى و هنرى توسط «غلامحسين فرحى» به عنوان صاحب امتياز و مدير مسؤول به جرگه مطبوعات محلى استان پيوست و معمولاً در چهار صفحه منتشر مىشود.
ـ فصلنامه آشتيان
صاحب امتياز و مدير مسؤول اين نشريه «على دانش منفرد»، نماينده مردم آشتيان، تفرش و فراهان در مجلس شوراى اسلامى مىباشد. فصلنامه آشتيان در زمينههاى اعتقادى، سياسى، تاريخى، ادبى، اجتماعى، اقتصادى و غيره فعاليت مىكند. نخستين شماره اين فصلنامه در سال 1373 و در 76 صفحه منتشر گرديد. اين فصلنامه در تهران تهيه و چاپ مىشود.
ـ فصلنامه راه دانش
به صاحب امتيازى انجمن علمى، فرهنگى و هنرى استان مركزى اولين و دومين شمارههاى خود را در يك مجلد، در بهار 74 انتشار داد. مدير مسؤول «راه دانش» محمد مهدى احمدى مدير كل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامى استان مركزى و سردبيرى آن به عهده «نعمت الله فاضلى» مىباشد.
معرفى سيماى فرهنگ و تمدن استان و ارائه تحقيقات فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى و هنرى مربوط به استان مركزى از عملكردهاى اين نشريه مىباشد.
ـ نشريه پيام آور
صاحب امتياز و مدير مسئول «پيام آور» مرتضى نبوتى نماينده مردم ساوه در مجلس شوراى اسلامى است و امر چاپ و نشر آن در تهران صورت مىگيرد.
«آواى ساوه»، هر ماهه در 4 صفحه به ضميمه نشريه هفتگى «پيام آور» در سطح شهرستان ساوه توزيع مىگردد.
ـ فصلنامه صحيفه مبين
صاحب امتياز آن دانشگاه آزاد اسلامى و مدير مسؤول آن محمد على خواجه پيرى رئيس دانشگاه آزاد اسلامى اراك است.
صحيفه مبين كه قبل از انتشار رسمى با نام «مبين» در چند شماره منتشر گرديد، با هدف ارتقاى سطح دانستنيهاى خوانندگان در حوزه دانشهاى قرآن و معرفى پژوهشهاى نوين قرآن شناسى با سردبيرى رضا بابايى از بهار 1374 در فهرست نشريات استانى قرار گرفت.
برخى از نشريات ديگر استان عبارتند از: نشريه هدايت (1370)، هفته نامه پيام بانوان، نامه محيط زيست استان مركزى (62 و 63)، فصلنامه بصيرت (دانشگاه آزاد اسلامى نراق)، فصلنامه معلم و مدرسه، فصلنامه آيينه سما و... در حال حاضر تنها 3 هفته نامه و 4 فصلنامه داراى مجوز در سطح استان در حال انتشار مىباشند. تيراژ اين هفتهنامهها در برخى مواقع كمتر از 1000 نسخه بوده و عمدتا براى ادارات ارسال مىشود و فروش قابل توجهى ندارد.
