مدارس دینی استان آذربایجان غربی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
مدرسه مسجد جامع مهاباد مسجد جامع مهاباد در دوره حكومت بداق سلطان حاكم مهاباد در سال 1089 ه .ق ساخته شده است.
در ضلع شرقى آن، مدرسهاى براى تحصيل طلاب علوم دينى نيز بنا شده است.
بداق سلطان، حاكم مهاباد به نشر علم و تربيت طلاب علوم دينى توجه خاصى داشته و از عالمان بزرگ مانند ملا جامى دانشمند مشهور كرد (متوفى 1130 ه .ق) براى تدريس در اين مدرسه دعوت به عمل آورد.
با گذشت حدود سيصد سال از تاريخ شكل گيرى مدرسه مسجد جامع مهاباد هنوز حيات علمى در اين مدرسه جريان دارد و عالمان بزرگى از اين مدرسه برخواستهاند. همه ساله در اين مدرسه جشن فارغ التحصيلى طلاب برگزار مىشود.
مراسم جشن پايان تحصيلات طلاب علوم دينى اهل سنت بدين گونه مىباشد؛ طلبهاى كه لااقل 12 سال دروس متعدد چون: ادبيات عرب، اصول، فقه و حديث را خوانده در سالهاى آخر تحصيل در نزد روحانى مشهورى كه در نزد مردم شناخته شده است دروس پايانى را مىخواند و از او اجازه مىگيرد.
مراسم اجازه گرفتن در مسجد انجام مىشود. مردم زيادى در مسجد گرد هم مىآيند، ضمن آنكه مردم با شيرينى پذيرايى مىشوند. شخص اجازه دهنده خطبهاى به زبان عربى مىخواند و اساتيد اجازه خود را به سلسله مىشمارد و به خلفاء راشدين و پيامبر اكرم صلىاللهعليهوآله متصل مىكند و آنگاه مىگويد من نيز اجازه مىدهم كه اين فرد از اين تاريخ به بعد در مسايل شرعى و فقهى فتوا صادر كند. از آن لحظه به بعد طلبه حق دارد بر دوش خود عبا بيندازد.
مدرسه علوم دينى بوكان مدرسه علوم دينى بوكان در سال 1355 ه .ش در قطعه زمينى به مساحت چهار هزار متر مربع در جنوب شهر بوكان بين جاده اصلى و كمربندى بنا شده است. اين مدرسه داراى تجهيزات متعدد، همچون خوابگاه، آشپزخانه و نمازخانه مىباشد و در حدود پنجاه طلبه در مراحل مختلف تحصيلى، در آنجا مشغول به تحصيل مىباشند.
مدرسه نمازى مدرسه نمازى شهرستان خوى در سال 1200 ه .ق توسط حاج محمد، داماد شيخ محمد نمازى براى تدريس وى ساخته شده است.
بناى مدرسه در سال 1296 به همت حاجابراهيم مشهور به نواده بيتالله بازسازى شدهاست.
پس از پيروزى انقلاب اسلامى اين مدرسه تجديد بنا گرديد و در سال 1363 ه .ش ساختمان آن در پنج طبقه پايان يافته است.
اين مدرسه اكنون داراى 40 حجره و داراى تجهيزات كامل مىباشد و سالانه حدود چهل تا پنجاه طلبه، تحصيلات مقدماتى را تا اتمام لمعه در اين مدرسه طى مىكنند.
بزرگان زيادى همچون آيت الله العظمى خويى(ره)، آيت الله شهيد، ميرزا ابراهيم دنبلى، حاج ميرزا هاشم خويى (صاحب شرح نهج البلاغه) و ديگران بخشهايى از تحصيلات خود را در اين مدرسه طى كردهاند. متجاوز از بيست تن از طلاب اين مدرسه در طول جنگ تحميلى به فيض شهادت و سى نفر به جانبازى نايل آمدند.
از ديگر مدارس خوى كه در طول ساليان مختلف ويران شده است مىتوان از:
ـ مدرسه خان (تأسيس 1208 ه .ق)، ـ مدرسه شفيعيه (تأسيس 1246 ه .ق)، ـ مدرسه حاج آقا حسين امام جمعه (تأسيس 1205 ه .ق) نام برد. از ديگر مدارس استان كه تحت پوشش حوزه علميه قم به فعاليتهاى خود ادامه مىدهند مىتوان از: ـ مدارس امام خمينى(ره) در شهرستان اروميه، ـ مدرسه رسول اكرم صلىاللهعليهوآله در شهرستان خوى، ـ مدرسه امام خمينى(ره) در شهرستان ماكو، ـ مدرسه امام رضا عليهالسلام در شهرستان مياندوآب و ـ مدرسه امام صادق عليهالسلام در شهرستان نقده نام برد.
