صنایع دستی در استان همدان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
در استان همدان صنايع دستى بيش از صنايع ماشينى گسترش دارد. ساكنان اين استان در طول قرنهاى گذشته هنر را با كار و زندگى تلفيق كردهاند. به گونهاى كه هم اكنون در حدود 300 هزار نفر از جمعيت استان از طريق صنايع دستى گذران زندگى مىكنند.
در حدود 80 درصد از جمعيت فعال لالجين، بهار و عده قابل توجهى از مردم تويسركان در طول قرنها به صنعت سفال و سراميك اشتغال داشتهاند و در اين زمينه به شهرت جهانى دست يافتهاند.
در زمينه صنايع دستى و روستايى استان، شايان ذكر است كه بطور كلى 8 رشته از اين نوع صنايع در سطح استان همدان فعال مىباشند كه عبارتند از: چرمسازى و دباغى، دست بافى، منبت، صنايع سنگى، شيشهگرى، گيوهبافى، سفالسازى و قالىبافى.
مديريت صنايع روستايى سازمان جهاد سازندگى استان، در سال 1378، تعداد 12840 دار قالى تحت پوشش داشته كه مجموعا 25700 متر مربع فرش توليد كردهاند.
بر اساس آمار موجود در استان، 85000 دارقالى وجود دارد كه چنانچه بطور ميانگين 2 بافنده براى هر دار در نظر گرفته شود، 170000 بافنده خواهيم داشت و اگر مقدار فرش توليدى هر بافنده بطور متوسط 3 متر مربع در سال باشد مقدار 510000 متر مربع فرش توليدى استان در سال خواهد بود. اين مقدار فرش در صورتى كه كليه بافندگان فعال باشند و شرايط بازار و مسايل ايجاب نمايد، توليد مىگردد.
بنابراين در اين صنعت علاوه بر اشتغالزايى در بخش توليد، در بخش خدماتى از قبيل رنگرزى، پشم شويى و قالى شويى، ريسندگى نخ چله، رفوگرى، پرداخت و همچنين بخش تجارت، تعدادى از افراد جامعه مشغول بكار هستند.
صرفنظر از قالى بافى و ساير رشتههاى صنايع دستى در استان، مىتوان عمدتا به سفالسازى لالجين اشاره نمود كه از جايگاه ويژهاى در اقتصاد استان برخوردار است و از نظر كمى و كيفى از سطح بالايى برخوردار است.
سابقه صنعت سفالسازى در شهر لالجين به حدود 700 سال قبل مىرسد. در حال حاضر واحدهاى متعددى در اين شهر به توليد سفال و سراميك اشتغال دارند و صنعتگران با حفظ سنتها و رسوم گذشتگان با شيوههايى نسبتا قديمى به توليد سفال و سراميك مىپردازند.
تعداد كارگاههاى سفالسازى در لالجين در سال 1375 حدود 830 كارگاه با تعدادى حدود 2526 نفر شاغل به توليد انواع سفال بوده كه ارزش توليدات آن رقمى بيش از 8 ميليارد ريال بوده است.
عمدهترين ماده اوليه سفالسازى خاك رس است و اين ماده از نظر كيفيت در مقايسه با ساير نقاط كشور از مزاياى بيشمارى برخوردار است، از اين رو استان همدان به عنوان مهمترين مركز سفالسازى در ايران تلقى مىشود.
تعداد كارگاههاى تحت پوشش مديريت صنايع دستى استان كه در سال 1378 موفق به دريافت مجوز شدهاند، 407 واحد بوده است كه شامل 124 واحد قاليبافى، 88 واحد مصنوعات چوبى، 76 واحد گليم بافى، 52 واحد سفال و سراميك، 38 واحد مصنوعات چرمى و بقيه ساير فعاليتها بوده است
