دامپروری و دامداری در استان خراسان رضوی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
دامدارى و دامپرورى از زمان بسيار قديم همواره يك رشته مهم از كشاورزى و فعاليت اقتصادى محسوب مىشد، تا جايى كه گفته مىشود دامدارى مكمل كشاورزى است و كشاورزى بدون دامدارى قابل دوام نيست. دامدارى علاوه بر تأمين محصولات دامى مورد نياز مردم، مقام مهمى را در كشاورزى علمى و جديد دارا مىباشد.
استان خراسان از لحاظ پرورش دام يكى از مهمترين مناطق در ايران محسوب مىشود، همچنين با توجه به تنوع محيط طبيعى، تفاوتهاى اقليمى و اختلافهايى كه مناطق مختلف از نظر استعداد كشاورزى با يكديگر دارند، دامپرورى يكى از اشتغالات مهم مردم مىباشد. پرورش دام در استان خراسان به اشكال مختلف از جمله كوچنشينى، رمهگردانى، روستايى و تلفيق زراعت و دامدارى و دامپرورى صنعتى مشاهده مىشود.
از عمدهترين دامهايى كه در استان پرورش داده مىشود گوسفند، بره، بز، بزغاله، گاو، گوساله، شتر و بچه شتر مىباشد.
گوسفندان خراسان عمدتا از سه نژاد بلوچى، كردى و قره گل هستند كه علاوه بر توليد گوشت و شير، از نظر توليد پشم و چرم نيز حائز اهميت مىباشند.
پرورش گاو به صورت روستايى و تلفيق با زراعت، در بين كشاورزان معمول است. گاوهاى استان از نژادهاى بومى (سيستانى و سرابى)، دو رگه و اصيل است. در سالهاى اخير براى بالا بردن كيفيت نژاد بومى، فعاليتهايى از نظر تركيب نژاد اصيل با نژاد بومى انجام شده است كه حاصل آن گاوهاى دو رگه مىباشد.
جايگاه دامپرورى استان به لحاظ مقايسه شاخصهاى توليدى آن با ساير استانهاى كشور از موقعيت ممتازى برخوردار است، به گونهاى كه رتبه نخست توليد گوشت قرمز، شير، مرغ، تخممرغ و عسل را به خود اختصاص داده است.
تعداد دامهاى استان خراسان در سال 1375 به قرار زير بوده است: گوسفند و بره 10609909 رأس،بز و بزغاله 3307799 رأس، گاو و گوساله 571843 رأس، شتر و بچه شتر 50139 رأس.
همچنين تعداد گاودارىهاى داراى پروانه تأسيس 202 عدد با ظرفيت 23934 رأس گاو و تعداد گاودارىهاى داراى پروانه بهرهبردارى 91 عدد با ظرفيت 24121 رأس گاو مىباشد.
تعداد گوسفندارىهاى داراى پروانه تأسيس 181 عدد با ظرفيت 75782 رأس گوسفند و تعداد گوسفندارىهاى داراى پروانه بهرهبردارى 68 عدد با ظرفيت 30950 رأس مىباشد.
از ابتداى دهه 40 به بعد، پرورش طيور به روش صنعتى در ايران و از جمله خراسان معمول گرديده است. رشد شديد جمعيت و نياز به فرآوردههاى گوشتى، راهاندازى واحدهاى پرورش طيور براى توليد گوشت و تخممرغ را ضرورى گردانيده است، تا آنجا كه در سال 1375 تعداد 1908 واحد توليدى در استان خراسان فعاليت داشتهاند.
از كل اين واحدها 1695 واحد مرغدارى گوشتى با ظرفيت 14200600 قطعه و 213 واحد مرغدارى تخمى با ظرفيت 4999000 قطعه در يك دوره مشغول به فعاليت بودهاند.
نوسان بازار، كمبود دان مرغ و جوجه يك روزه و بعضى از داروها، از جمله مشكلاتى است كه مرغدارىها با آن روبرو هستند. با توجه به رشد شديد جمعيت، برنامهريزى در جهت تقويت اين واحدها لازم و ضرورى به نظر مىرسد.
