امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان بوشهر
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
محتویات |
منابع
مساجد، حسينيهها و تكايا
اماكن مذهبى و ميزان گسترش آنها گواه رشد فرهنگ دينى و مذهبى در يك سرزمين و منطقه است.
مجموع اماكن مذهبى اين استان بر اساس آمار سال 1375 بالغ بر 1423 واحد شامل 829 مسجد، 5 مصلى، 171 زيارتگاه و امامزاده، 64 نظرگاه و قدمگاه، 23 زيارتگاه بزرگان، 321 حسينيه،3 فاطميه، 2 مهديه، 3 زينبيه و ... بوده است.
مساجد
با توجه به گسترش اسلام در اين سرزمين، از همان آغاز توسط مردم مسلمان بناى مساجد خصوصا مساجد جامع در اين استان نهاده شد كه بعضى از آنها مانند مسجد جامع سيراف تا قرن هفتم هجرى پابرجا بودند و سپس دچار حوادث روزگار شده و ويرانه گشتهاند.
در حال حاضر مهمترين مساجد اين استان عبارتست از:
مسجد جامع گناوه
اين مسجد يكى از قديمىترين مساجد بندر گناوه است كه از لحاظ فعاليتهاى اجتماعى، مذهبى و فرهنگى داراى ويژگىهاى خاص خود است. اين مسجد در ميدان امام خمينى(ره) اين شهر واقع است و داراى كتابخانه، سالن اجتماعات، مجموعه تجارى، مجموعه پزشكى، پايگاه مقاومت، كلاسهاى آموزشى و شبستان بزرگ است.
مسجد بردستان (بوشهر)
مسجدبردستان ازبناهاى قرنهاى اوليهاسلامى درميان قبرستان قديمىبوشهر واقعشدهاست. در درون يكى از اتاقهاى مسجد، كتيبهاى بر روى چوب وجود دارد كه تاريخ تعمير مسجد را در سال 852 ه .ق نشان مىدهد. بنابراين مسجد بردستان پيش از تاريخ 852 ه .ق بنا شده است.
مسجد شيخ سعدون (بوشهر)
مسجد شيخ سعدون كه به مسجد شاه و مسجد كوفى نيز معروف مىباشد، در محلهى شاه آباد قرار دارد. مراسم سينه زنى و تعزيهدارىهاى بزرگ در آنجا صورت مىگيرد و مؤسس آن شخصى به نام شيخ سعد از اهالى عربستان بوده كه مسجد به نام وى نامگذارى شده است.
مسجد فيل (بوشهر)
مسجد فيل به وسيله يك هندى بنا شده است. درباره نام گذارى آن به مسجد فيل چنين آورده شده كه در اين محل فردى هندى فيلى داشته و با آن نمايشهايى مىداده است. چون در همان محل اين مسجد را بنا نهاد، به مسجد فيل معروف گرديد.
مسجد شنبدى (بوشهر)
مسجد شنبدى يا مسجد نو مربوط به كازرونيان است كه در محل شنبدى واقع است. اين مسجد داراى تزئينات و كتيبههايى از جنس كاشى مىباشد.
مسجد جمعه
اين مسجد در شهر بوشهر در محله دهدشتى قرار داشته كه پيشتر به اهل تسنن تعلق داشته ولى بعدها در اختيار شيعيان اخبارى قرار گرفته است.
مسجد جمعه از لحاظ ساخت بسيار باشكوه و بزرگ بوده و محل و مركز اطلاع رسانى براى همه شهروندان به ويژه طبقه كاسب و بازرگان را داشته است و ظاهرا در گذشته هر تصميمى كه از طرف دولت مركزى و يا كارگزاران حكومتى در مورد بندر گرفته مىشده براى آن كه شهروندان را زودتر باخبر سازند موضوع را از طريق همين مسجد به گوش مردم مىرسانيدهاند. ديگر مساجد استان عبارتند از:
1ـ مسجد امير المؤمنين عليهالسلام بوشهر، سنگه
2ـ مسجد حاج محمد على بوشهر، سنگه
3ـ مسجد آذربايجانىها بوشهر، خ مطهرى
4ـ مسجد امام رضا عليهالسلام بوشهر، خ والفجر 8، صلح آباد شمالى
5ـ مسجد امام سجاد عليهالسلام بوشهر، صلح آباد جنوبى
6ـ مسجد النبى صلىاللهعليهوآله بوشهر، كوى شكرى
7ـ مسجد خاتم الانبياء صلىاللهعليهوآله بوشهر، بهشت صادق
8ـ مسجد فاطمه زهرا عليهاالسلام بوشهر، ميدان انقلاب بازار
9ـ مسجد صاحبالزمان(عج) بوشهر، خيابان ولى عصر(عج)
10ـ مسجد امام خمينى(ره) ديلم، روبروى دفتر امام جمعه
11ـ مسجد امام سجاد عليهالسلام ديلم، خ شريعتى
12ـ مسجد النبى صلىاللهعليهوآله ديلم، پشت جهاد كشاورزى
13ـ مسجد جواد الائمه عليهالسلام ديلم، خ شريعتى
14ـ مسجد امام حسين عليهالسلام ديلم، خيابان ساحلى
15ـ مسجد ولىعصر(عج) ديلم، كوچه شهيد بازيار
16ـ مسجد تنوب ديلم، منطقه تنوب
17ـ مسجد ابوالفضل عليهالسلام برازجان، فلكه شهيد گنجى
18ـ مسجد فاطمه زهرا عليهاالسلام برازجان، شهرك گلستان
19ـ مسجد امام حسين عليهالسلام برازجان، خ شهيد چمران
20ـ مسجد شيخ محمدحسن مجاهد برازجان، خ امام خمينى(ره)
21ـ مسجد چهارده معصوم برازجان، خ 7 تير
22ـ مسجد صاحب الزمان(عج) شهر شبانكاره
23ـ مسجد الاقصى شهر آبپخش
24ـ مسجد ولىعصر(عج) گناوه، جنب كارخانه يخ
25ـ مسجد شهدا گناوه، امامزاده
26ـ مسجد امام حسين عليهالسلام گناوه، بابا عليشاه
27ـ مسجد حضرت قائم(عج) گناوه، خ ارشاد
28ـ مسجد حضرت زينب عليهاالسلام گناوه، عبد امام
حسينيهها
براساس نتايج سرشمارى سال 1375 اين استان داراى:
321 حسينيه، 3 فاطميه، 2 مهديه، 3 زينبيه و حيدريه مىباشد كهاسامى تعدادى از آنها عبارتند از:
1ـ حسينيه معتمدى (گناوه)
اين حسينيه يكى از قديمىترين حسينيههاى اين بندر كهن است، كه داراى ويژگىهاى منحصر به فردى است واقع شدن اين مكان مذهبى در بازار اصلى شهر موقعيت ويژه آن را دو چندان كرده است. اكثر مراسمهاى مذهبى در اين مكان برگزار مىشود. اين حسينيه كه داراى هيئت امناى فعالى است، سال به سال گسترش مىيابد و به فعاليتهاى خود خصوصا در ايام ماه محرم، صفر و ماه رمضان مىافزايد. هيئت عزاداران حسينيه معتمدى چند سالى است كه در اجراى مراسم عاشورا چه در حسينيه و چه در ميدان عمومى شهر بسيار فعال است.
2ـ حسينيه امامزاده (گناوه)
اين حسينيه در مجاورت امامزاده شاهزاده سليمان قرار دارد كه كما بيش مراسمهاى مذهبى به خصوص در ايام ماه محرم و رمضان در آن برگزار مىشود.
3ـ حسينيه عبد امام (گناوه)
اين حسينيه بيشتر در ماههاى محرم و صفر فعال است.
4ـ حسينيه سيد بهزاد (گناوه)
اين حسينيه كه يكى از قديمىترين حسينيههاى بندر گناوه است، در محله «سرخور» واقع است و در ايام ماههاى محرم، صفر و رمضان فعال مىباشد.
اسامى تعدادى ديگر از حسينيهها عبارت است از:
1ـ حسينيه ابوالفضل عليهالسلام خارك
2ـ حسينيه ارشاد شهر آبپخش
3ـ حسينيه اعظم ديلم، مركز شهر
4ـ حسينيه بهشت بوشهر، بندرگاه
5ـ حسينيه حضرت رقيه عليهاالسلام ديلم، مركز شهر
6ـ حسينيه حضرت زينب عليهاالسلام شهر دالكى
7ـ حسينيه شهيد مطهرى بوشهر، تنگ زنگنه (سوم)
8ـ حسينيه عاشورى برازجان، خيابان شريعتى
9ـ حسينيه عدالت شهر دالكى، جنب مسجد امام خمينى(ره)
10ـ حسينيه عرب گناوه، جنب پمپ بنزين قديم
11ـ حسينيه فاطمه زهرا عليهاالسلام بوشهر، چهار راه ولىعصر، كوى عالى آباد
12ـ حسينيه فلاح زاده خارك
13ـ حسينيه مهاجرين برازجان، محله اسلام آباد
14ـ حسينيه نور المهدى بوشهر، كمپ بلوكى نيروگاه.
امام‌زاده‌ها و بقاع متبركه
بر اساس نتايج آمارى سال 1375، اين استان داراى:
171 زيارتگاه امامزاده، 64 نظرگاه و قدمگاه و 23 زيارتگاه ساير بزرگان دين مىباشد.
زيارتگاه امامزاده سليمان
در كنار جاده گناوه ـ ديلم در محل تل امامزاده، مرقد امامزاده سليمان بن على واقع شده است. اين امامزاده، گنبد عظيم كاشيكارى، با قاعده بزرگ و سطح پلكانى و كاشيكارى به رنگ آبى تيره دارد كه در بعضى نقاط آن كاشىهاى زرد و سفيد نيز به كار رفته است.
اين امامزاده يك عمارت مستطيل شكل است. گنبد امامزاده و محل مقبره و رواقهاى متصل به آن در ضلع شرقى عمارت بنا شدهاند.
تاريخ بناى اين گنبد جديد است و حدود 70 سال برآورد مىشود، ولى چهار تاقىهاى متصل به در ورودى ظاهرا مدخل معبدى است كه پس از احداث شبستان به عنوان سايبان در ورودى حياط غربى از آن استفاده مىشده است.
مردم بر اين اعتقادند صاحب مقبره يعنى سليمان بن على از اولاد حضرت زين العابدين عليهالسلام است. عظمت گنبد در افق نيلگون بندر گناوه چشمگير است و جلوه خاصى دارد.
امامزاده عبدالمهيمن
در شهرستان بوشهر در نزديكى ريشهر قديم، مقبره و زيارتگاهى وجود دارد كه به نام امامزاده عبدالمهيمن معروف است. آنچه بر لوحه رواق داخلى امامزاده نوشته شده نشان مىدهد: امامزاده عبدالمهيمن از نوادگان حضرت على عليهالسلام و سيدى فقيه و پاك سيرت بوده است و در سال 312 ه .ق در بوشهر فوت و مدفون شده است.
بقعه امامزاده مير محمّد (محمد حنفيه) اين بقعه در جزيره خارك واقع شده و از يادگارهاى صدر اسلام است. اين بقعه يك گنبد هرمى شكل مضرس و يك گنبد كوچك مدور دارد. درون فضاى آن مزين به كاشيكارى ستارهاى و هشت ضلعى عهد مغول است و بر روى كاشىهاى آن تاريخ 738 ه .ق قيد شده است. مردم بر اين باورند كه اين بقعه مدفن محمد حنفى فرزند حضرت اميرالمؤمنين عليهالسلام است. كتيبهاى بدين مضمون در آن وجود دارد: «هذه المشهد اميرالمؤمنين محمد بن اميرالمؤمنين على».
امامزاده ميرارم
امامزاده ميرارم يا «پيرارم» يا «پير چهل گزو» در جنوب شهر خورموج واقع شده است. درون بقعه كه محل مقبره پيل چهل گزو است ضريح و معبرى وجود ندارد. مقبره با سنگهاى قديمى و سخت بنا شده است. مردم خورموج بر اين باورند كه اين مقبره مدفن ميرارم فرزند سام پسر نوح پيامبر است.
آرامگاه سيبويه
اين آرامگاه در ابتداى شاخه ميانى و شمالى دره ليل سيراف واقع شده و عبارت از بناى كوچكى از سنگ و گچ با گنبدى بر فراز آن است. اين قبر، منسوب به سيبويه است.
اما نظر ديگرى نيز هست كه صاحب قبر را «ابو سعيد حسن بن عبدالله النحوى سيرافى» از دانشمندان علم نحو و شارح سيبيويه مىدانند.
امامزادههاى ديگرى نيز در اين استان وجود دارند كه مورد توجه مردم بومى هستند.
اهم اين امام‌زاده‌ها و بزرگان به قرار ذيل است:
1ـ امامزاده جابر شهرستان بوشهر
2ـ امامزاده جعفر بخش اهرم
3ـ امامزاده جعفر شهرستان بوشهر
4ـ امامزاده حسين بخش اهرم
5ـ امامزاده حسين شهرستان برازجان
6ـ امامزاده خواجه خضر شهرستان بوشهر
7ـ امامزاده رضا شهرستان برازجان
8ـ امامزاده روسى شهرستان بوشهر
9ـ امامزاده سرتل شهرستان بوشهر
10ـ امامزاده شاه ابوالقاسم شهرستان برازجان
11ـ امامزاده شاهزاده حسين شهرستان بوشهر
12ـ امامزاده شاه محمد شهرستان بوشهر
13ـ امامزاده عبدالله شهرستان بوشهر
14ـ امامزاده قدمگاه شهرستان بوشهر
15ـ امامزاده لوالدين شهرستان برازجان
16ـ امامزاده محمد باقر شهرستان بوشهر
17ـ امامزاده مير شاه محمد شهرستان بوشهر
18ـ امامزاده مير علم دار شهرستان بوشهر
19ـ امامزاده وزين شهرستان برازجان
20ـ بىبى بانو شهرستان برازجان
21ـ حضرت عباس بخش اهرم
22ـ حضرت عباس بخش اهرم
23ـ زاير على بخش اهرم
24ـ زين الشهدا بخش اهرم
25ـ زين على بخش اهرم
26ـ سيد محمد شهرستان برازجان
27ـ سيد نور الدين شهرستان برازجان
28ـ شاهزاده ابراهيم بخش اهرم
29ـ شاهزاده ابراهيم شهرستان برازجان
30ـ شاهزاده محمد شهرستان برازجان
31ـ شيخ سعيد بخش كنگان
32ـ فاضل جمى بخش كنگان
33ـ قدمگاه بخش اهرم
34ـ كمال الدين بخش كنگان
35ـ معجر نما بخش اهرم
36ـ مير احمد بخش اهرم
در استان بوشهر سادات مورد احترام مردم هستند و برخى از آنها داراى احترامى ويژهاند و مردم آنان را صاحب كرامت مىدانند و در گرفتارىها و شدايد به آنها پناه مىبرند و پس از مرگشان براى آنان گنبد و بارگاه درست مىكنند و مردگان خود را در كنار آنها دفن مىكنند و شبهاى جمعه به زيارتشان مىروند.
اين نوع امامزادههاو پيرمرادها در سراسر استان بوشهر پراكندهاند كه برخى از آنها عبارتاند از:
1ـ آل عصفور بوشهر
2ـ امامى (امامزادهاى) بوشهر
3ـ حجت بوشهر
4ـ ساجدى برازجان
5ـ شجاع الدين برازجان
6ـ شاه روبندى برازجان
7ـ پور فاطمى كاكى
8ـ بوستانى تنگ ارم
9ـ ركنى خورموج
10ـ باخدا ديلم
11ـ اشرف ديلم
12ـ گمارون گمارون
13ـ مرتضوى سعد آباد
14ـ موسوى منجزى دالكى
اماكن دينى اقليتها
1ـ كليساى مسيح مقدس
اين كليسا در شهر بوشهر قرار دارد و ساختمان آن نمونه بسيار جالبى از فنون معمارى است.
