نژاد و تیره در استان کردستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
درباره نژاد مردم كردستان نظرات مختلفى وجود دارد. برخى نژاد كُرد را به جنيان عهد سليمان نبى انتساب مىدهند. گروهى كردها را بازماندگان خوراك مارهاى ضحاك در سايه تدبير خواليگران او يعنى «ارمايل پاك دين» و «گرمايل پيش بين» مىدانند.
برخى نيز نژاد كرد را به اقوام آشورى، عرب، ترك، ارمنى و... نسبت مىدهند. اما آنچه كه مورد تأئيد محققين و مورخين قرار گرفته اين است كه كرد از قوم ماد و نژاد آريائى است. مورخين كردستان را محل سكونت و استقرار طايقه ماژها ـ يكى از طوايف ماد ـ دانستهاند.
واژه «كُرد» نام يكى از انشعابات نژاد آريايى يا اقوام متنوع مادى بوده كه بر اين قوم باقى مانده است. در استان كردستان ايلات و طوايف مختلفى سكونت دارند. مهمترين ايلهاى كردستان عبارتند از:
ايل گلباغى
مردم اين ايل در پيرامون روستاهاى كيله كرو، گتل، مره در، چنجره، ابراهيم آباد، كرسى عمر و رينه زندگى مىكنند. اين ايل از طوايف: قلقالى، جوجه رشى، كاملى، مراد گورانى و سندولى تشكيل شده است.
ايل جاف
اين ايل در روستاهاى خرخره، سرشيو، جوانرود، اسفند آباد فرخ لر و... به سر مىبرند و از طوايف: ميكائيلى، شاطرى، گلالى، رخ زادى، اسماعيل عزيزى، شيخ اسماعيلى، هارونى، كمالى، باشوگى، مندمى، قبادى، ولدبيگى، ايناخى، كلاشى و ترخانى تشكيل شده است.
طوايف ديگرى كه در اين استان ساكن هستند عبارتند از:
در سنندج طوايف: كماسى، سادات نقشبندى و كلانترزان.
در كامياران طوايف: كشكى و كمانگر.
در بانه طوايف: شهيدى، بهرام بيگى، احمدى و لطفالله بيگى.
در سقز طوايف: گورك سقز، فيضالله بيگى، تيله كوهى، جاف سقز، كلالى، كلهر، وكيلى قباغلو، سرشيو سقز، گوره قلعه ديوانى، اردلان، ده بكرى سقز و خور خوره.
در اورامانات طوايف: بهرام بيگى، حسن خانى، مصطفى سلطانى، فتح على بيگى و ميران بيگى.
همچنين طوايف مستقل: احمد زينل، بيگ زاده، زندى، گيوه كش و خراط، ندرى، لالهاى، كوسهاى، اورامى، گشكى، سور سور، سگور و تامى جوزى نيز در اين استان زندگى مىكردند.
