آداب و رسوم و آئین‌ها در استان اصفهان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
آداب و رسوم ملى و مذهبى اقليتهاى دينى
محتویات |
مراسم عروسى ارمنيان
جوان ارمنى در روزهاى عيد، جشن يا در كليسا دختر را مىبيند و مىپسندد. اگر دختر هم مايل به ازدواج بود، بلافاصله پدر و مادر دختر و پسر در جريان قرار مىگيرند.
پس از اين مقدمات، پدر و مادر عروس و داماد دور هم جمع شده و حلقه و انگشترى نامزدى رد و بدل مىگردد. مدت نامزدى در حدود شش ماه است.
پس از آن مراسم عقد انجام مىشود. در شب عروسى، داماد به خانه عروس مىرود و عروس را همراه افراد خانواده به كليسا مىبرد.
در كليسا دختر و پسر در برابر محراب مىايستند. آنگاه كشيش مأمور خطبه عقد از پشت پرده محراب بيرون مىآيد. در اين هنگام همه چراغها و چهل چراغهاى كليسا روشن است و فضا با دود كندر معطر مىشود.
عروس و داماد در كنار هم در برابر كشيش زانو مىزنند، كشيش صيغه عقد را جارى مىكند. كشيش، صليبى از جيب خود بيرون مىآورد و روى سر عروس مىگذارد و شروع به دعا كردن مىنمايد.
پس از اتمام دعا، صليب را روى سر داماد گذاشته و دعا مىخواند. پس از پايان دعا از عروس مىپرسد با اين ازدواج موافقى؟ و حاضرى در خوشى و سختى شريك او باشى؟ عروس جواب مىدهد، بله. آنگاه همين برنامه براى داماد تكرار مىشود. پس از بله گفتن داماد، داماد انگشترى به دست عروس مىكند و عروس نيز دست داماد را با انگشتر زينت مىنمايد. آنگاه هر دو به كشيش قول مىدهند تا آخر عمر به يكديگر وفادار باشند و يكديگر را مىبوسند. پس از ثبت ازدواج در دفتر رسمى، عروس و داماد وارد مجلس مىشوند و با ورودشان مدعوين به صرف شام و شراب مىپردازند.
اين لباس عروسى براى زوجين بسيار گرانقدر است و هنگام مرگ نيز آنها را به تنشان مىپوشانند.
مراسم تولد ارمنيان
يك هفته تا ده روز پس از تولد، كودك را براى غسل تعميد به كليسا مىبرند. مراسم غسل تعميد بدين ترتيب است كه كشيش آبى را كه در جام مقدس است و بر آن اوراد و دعاهايى خوانده شده بر روى نوزاد مىپاشد.
كشيش صليبى در دست دارد كه مرتب در آب فرو مىبرد و آب را تطهير مىكند و مرتبا ورد مىخواند و در جام آب مىدمد.
اهميت غسل تعميد براى يك ارمنى همچون ختنه است براى يك نوزاد پسر مسلمان. اگر نوزاد را غسل تعميد ندهند او مسيحى نيست.
براى نام گذارى كودك نيز جشنى برگزار مىكنند و در اين جشن به صرف شام و شيرينى و شراب مىپردازند.
مراسم تدفين ارمنيان
آنگاه كه شخصى ارمنى فوت نمايد، لباس عروسى و يا دامادى به او مىپوشانند و او را داخل تابوت گذاشته و به كليسا مىبرند.
سپس با ماشين سياه رنگ كه با گل و صليب تزئين شده، به گورستان ارمنيان مىبرند. لباس را از تن او خارج نموده و او را شستشو داده، آنگاه با مراسمى كه كشيش انجام مىدهد، مرده را به خاك مىسپارند.
ساير اعياد ارمنيان
ارمنيان روز ششم ژانويه را به مناسبت تولد حضرت مسيح جشن مىگيرند.
در شب پنجم ژانويه، ارمنيان از كليسا نان مقدس به خانه مىبرند و آن را با غذاهايى مثل ماهى، كوكو، پلو و شراب مىخورند.
روز ششم ژانويه، طى مراسمى در كليسا روغن مقدس را در آب مىريزند و صليب را در آن مىافكنند و مردم از آن آب و روغن براى شفاى بيماران خود استفاده مىكنند.
روز چهاردهم فوريه جشنى شبيه چهارشنبه سورى دارند. در اين روز طى مراسم خاصى آتش مىافروزند و مراسمى را اجرا مىنمايند.
سه روز مانده به عيد پاك، مراسم پاشويان انجام مىشود. به ياد آنكه مسيح پاى حواريون را شسته است.
اسقف نيز پاى كاركنان كليسا را مىشويد.
روز عيد پاك، تخم مرغهاى رنگى (قرمز رنگ) تهيه مىكنند.
روز پانزدهم اوت طى مراسمى انگور را در كليسا تقديس مىكنند.
آنها مراسمى مثل عيد قربان دارند و اگر نذرى داشته باشند گوسفندى را نمك مىخورانند و ذبح مىنمايند.
ارمنيان در هر سال، پنج روز روزه مىگيرند و در روز عروج مسيح به آسمان، مراسم خاصى را در بيابانهاى اطراف شهر انجام مىدهند.
قورتوم يكى ديگر از مراسم ارمنيان است كه جهت تطهير گناهان برگزار مىشود و آن اقرار به گناه نزد كشيش است. اكنون مسيحيان نزد خود اعتراف مىكنند و اظهار ندامت و طلب آمرزش مىكنند و از نانى كه كليسا تهيه كرده است مىخورند تا از گناه سبك شوند.
يك روز بعد از همه اعياد، دسته جمعى به گورستان مىروند تا ارتباط رفتگان و ماندگان هميشه برقرار باشد. اين روزهاى سوگوارى را «هرلس» گويند.
مراسم آب پاشان آشورىها
آشورىها در اواخر تير و اوايل مرداد، صد روز پس از عيد پاك، به كليسا مىروند. كشيش بخشى از مراسم هر يك شنبه را اجرا مىكند و در ادامه خطبهاى متفاوت با خطبه يك شنبه مىخواند. پس از اين مراسم كه شار نام دارد، نان مقدس توزيع مىشود. هنگامى كه از كليسا بيرون مىآيند، در كوچه و خيابان روى يكديگر يا روى زمين آب مىپاشند.
ارمنيان مراسمى شبيه اين رسم آشوريان دارند و آن را «وارداوار» مىنامند. ارمنيان صد روز پس از عيد پاك در اولين يك شنبه كه در حدود ماه اوت است، مراسم «وارداوار» را به جاى مىآورند.
آنها در اين روز به كليسا مىروند و مراسمى مانند مراسم يك شنبه انجام مىدهند و دعا و خطبهاى اضافه بر مراسم يكشنبه ايراد مىشود و پس از بيرون آمدن از كليسا، در كوچه و خيابان و منزل روى يكديگر آب مىپاشند. ارمنيان در اين روز كبوتر پرانى مىكنند.
مراسم تبرك انگور
آشورىها جشن تبرك انگور را در روز «شادادماتى مادايام» يعنى روز رحلت حضرت مريم، انجام مىدهند. اين روز تقريبا مصادف با 24 مرداد ماه است. در اين روز آنها به كليسا مىروند و مراسم مخصوص يكشنبه را بجا آورده و دعاى ويژه تبرك انگور را مىخوانند.
پس از ايراد خطبه و آوازها و سرودهاى مذهبى به زبان آشورى، كشيش سه بار بر ظرف محتوى انگور صليب رسم مىكند و با اين كار انگور متبرك مىشود.
در پايان مراسم، نان مقدس و مقدارى انگور ميان مؤمنان كليسا تقسيم مىشود. ارمنيان مراسم تبرك انگور را در روز عيد حضرت مريم انجام مىدهند و به آن «خاقوق اورهنگ» مىگويند.
در اين روز، در كليسا، بالاترين فرد روحانى و مذهبى با هم آوازى گروه كرشارگان را مىخواند و در پايان، از درگاه الهى مسئلت مىشود كه روح و جسم آدميان را از گناهان پاك سازد و براى مراسم تبرك انگور آماده سازد. سپس طى مراسمى سه بار انگور متبرك مىشود و در ميان حاضران تقسيم مىشود.
