زبان و گویش مردم استان سیستان و بلوچستان

اگر چه بلوچستان در بخش شرقى ايران واقع شده است. اما زبان بلوچى به زبانهاى شرقى ايران شباهت ندارد بلكه به گروه غربى وابسته است.

در حقيقت اين زبان شباهت زيادترى به زبان‏ها و لهجه‏هاى تاتى، طالشى و گيلكى دارد تا به فارسى، بشاگردى، لارى و لرى.

گروه زبانهاى غربى ايران در حقيقت ادامه زبان پهلوى ساسانى و پهلوى پارتى است و زبان فارسى معاصر وابسته به پهلوى ساسانى است.

بيشتر لهجه‏ها و زبانهاى ديگر ايرانى وابسته به زبان پهلوى پارتى مى‏باشند. اما زبان بلوچى در اين ميان وضعيت پيچيده‏ترى دارد گاهى به گروه نخست پهلوى ساسانى بسيار نزديك و گاه بسيار از آن دور شده و به گروه دوم پهلوى پارتى نزديك مى‏شود.

زبان بلوچى معاصر به دو گروه شمالى (سرحدى) و جنوبى (مكرانى يا مكورانى) تقسيم مى‏شود.

تفاوت اصلى اين دو لهجه در تلفظ و آهنگ زبان است در حالى كه يكى از آنان داراى آهنگ و تلفظ ايرانى است، ديگرى داراى تُن و تلفظ سندى و مولتانى است.

اين تفاوتها تنها در تلفظ است و در حقيقت هم مانند تفاوتى است كه در تلفظ بين فارسى رايج در ايران و افغانستان و تاجيكستان وجود دارد.

لهجه‏هاى عمده بلوچى مورد استفاده در بلوچستان ايران عبارتند از:

دلگانى سراوانى، دشتيارى، سرحدى، تفتانى،

سربازى، لاشاى و جدگالى مى‏باشد.

برخى از واژه‏هاى بلوچى

گويش بلوچى معادل فارسى گويش بلوچى معادل فارسى

روك: رفتن نندك: نشستن

رسك: رسيدن كيك: افتادن

زانك: داشتن گوشك: سخن‏گفتن

باندا: فردا كشك: كفش

اپس: اسب گد: ميش‏كوهى

پس: پدر مس: مادر

زهك: بچه

برخى از لهجه‏هاى بلوچى

فارسىزاهدانىسراوانىايرانشهرىچابهارى

تشنهتناكتژنهتنهتينك

خرماحرماكحرماحرماناء

گرسنهگشنگگژنهتنهشديك

اين‏طورهمركچشهنچوانچو

نانناننانهرناننگن