زبان و گویش مردم استان ایلام
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
مردم استان ايلام، همانند ساير ايرانيان فارسى زبان هستند ولى به لحاظ و ويژگىهاى قومى زبانهاى كردى، لرى، لكى و عربى نيز در بين آنان رايج است. گويش ساكنان نواحى شمالى و شمال غربى و مركزى كردى است. عشاير طوايف ملكشاهى، اركوازى، خزل، كردكايدخرده، ده بالايى كه در نواحى شمال و شمال غربى و مركز زندگى مىكنند لهجه كردى دارند.
طايفه مكى در هليلان به لهجهاى از كردى جنوبى تكلم مىكنند.
زبان لرى در نواحى جنوب غربى استان و در دره شهر رايج است.
لكها در نواحى آبدانان، دره شهر و هليلان اسكان دارند.
در زير به برخى از لغات و اصطلاحات گويشهاى كردى، لرى و ايلامى اشاره مىشود.
ايسر: اشك بن: درخت
برز: بلند، زمين مرتفع بوى: عروس
پس: گوسفند ورن: گوسفند نر
حوره: مىخورد، مىنوشد ولگ: كليه، تهى گاه
حسيره: پدر زن و مادر زن وير: ياد، فهم
حشك: خشك يوز: قهركردنوناراحتشدن
دشكه: نخ سناو: آب تنى
ده: دادن خور: خورشيد
كش: پهلو، بغل و سينه مكس: تعارف
گر: كوه كشكل: كوچولو
گور: بزرگ، فرد متشخص مرغ: چراگاه، چمن زار
ور: پوشاندن وراز: گراز
