منابع آب استان همدان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
استان همدان به علت مرتفع بودن و دورى از آبهاى آزاد فاقد منابع عمده آبى از قبيل دريا و درياچه است. منابع آبى استان به تعدادى رودخانه و چشمه سار محدود مىشود.
رودخانههاى استان، عموما از برف و باران فصول مرطوب تغذيه مىشوند و در فصل تابستان كه گياهان نياز به آب دارند به استثناى يكى دو رود مثل گاماسياب و سيمينه رود، خشك شده يا به حداقل ميزان آبدهى مىرسند.
مهمترين رودهاى استان عبارتند از:
1ـ سيمينه رود واقع در بخش مركزى همدان، از مجموعه رودخانههاى كوچك و رودهايى كه در مواقع بارندگى داراى آب مىباشند تشكيل مىيابد.
2ـ رودخانه قرهچاى (قوريچاى) از گردنه زاغه و درههاى آبادى الفاوت و آبهندو سرچشمه گرفته و در اراضى امزاجرد به سيمينه رود مىريزد.
3ـ رودخانههاى دمق و ايدهلو از ارتفاعات شمالى دهستان سرد رود و ارتفاعات خدابندهلو سرچشمه مىگيرد و به رودخانه سيمينه رود ملحق مىگردد.
4ـ رودخانه وفرجين از قله كلاغ لان الوند سرچشمه گرفته و به چراگاه آبادى گنج تپه بهار منتهى مىشود.
5ـ رودخانه دره مرادبيگ از كوه الوند سرچشمه مىگيرد و به رودخانه خاكو مىريزد.
6ـ رودخانه سيمين از قله كلاغ لان الوند سرچشمه مىگيرد و پس از ملحق شدن به رودخانههايى كه از گردنه اسدآباد و همه كسى سرچشمه دارند بطرف آبادى امزاجرد جارى مىشود.
7ـ رودخانه عباس آباد از درههاى گنج نامه و تاريك در، سرچشمه گرفته به رودخانه خاكو منتهى مىشود.
8ـ رودخانه خاكو از كوه الوند سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از كنار آبادىهاى خاكو، چشين، مزدقينه، گراچقا و ده پياز در اراضى آبادى امزاجرد به سيمينه رود مىريزد.
9ـ رودخانه گردنه اسد آباد از گردنه اسد آباد سرچشمه گرفته و از كنار آبادىهاى رسول آباد فعلى و گنده جين گذشته و در نزديكى آبادى مالك اشتر با رودخانه همه كسى يكى شده و به سيمينه رود ملحق مىشود.
10ـ رودخانه همه كسى از گردنه همه كسى سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از چندين دهستان به رودخانه قره چاى منتهى مىشود.
11ـ رودخانه درجزين از درههاى جنوبى كوه خرقان سرچشمه گرفته پس از گذشتن از دهستان درجزين، به رودخانه قره چاى مىريزد.
12ـ رودخانه شهاب از كوههاى شرقى و غربى دهستان چهاردولى سرچشمه مىگيرد و پس از گذشتن از كنار آبادى خسروآباد، به خرم رود ملحق مىشود.
13ـ خرم رود از درههاى جنوب غربى كوه الوند سرچشمه مىگيرد و پس از ملحق شدن به رودخانه شهاب به رودخانه گاماسياب منتهى مىشود.
14ـ رود ملاير (حرم آباد) از ارتفاعات جنوب شرق ملاير سرچشمه گرفته، به سوى ملاير جارى مىشود سپس جاده ملاير ـ بروجرد را قطع كرده به طرف نهاوند ادامه يافته و به گاماسياب مىپيوندد.
15ـ رودخانه گاماسياب يكى از طويلترين رودخانههاى ايران به شمار مىرود. اين رودخانه از جنوب غرب شهرستان نهاوند سرچشمه مىگيرد. پس از عبور از دشت نهاوند و آبيارى باغات و كشتزارهاى اطراف آن، در كنار آبادى ليلى يادگار، شاخه رود ملاير (حرم آباد) را دريافت مىكند، در كنار آبادى گرديان، قلقل رود از تويسركان بدان متصل مىگردد. گاماسياب از شاخههاى اصلى رود كرخه به شمار مىآيد. رودخانه گاماسياب در طول شهرستان خرم آباد بنام سيمره ناميده مىشود و كليه رودخانههاى شرقى كبير كوه و تمام رودخانههاى لرستان به آن مىپيوندد و پس از گذشتن از لرستان در غرب خوزستان جارى و بنام كرخه ناميده مىشود و بالاخره به باتلاق هورالعظيم منتهى مىگردد.
16ـ خرم رود از درههاى شمال شرقى آبادى شهرستانه و ارتفاعات الوند سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از تويسركان وارد شهرستان كنگاور مىشود.
17ـ كرزان رود از علياى دره آبادى گشانى و سنجوزان سرچشمه گرفته و در حدود آبادى اريكان با دو شعبه از رود سرابى و سركان يكى شده و بنام قلقل رود، آبادىهاى اطراف خود را مشروب نموده و سپس به رودخانه گاماسياب منتهى مىگردد.
يكى از منابع مهم آب اين استان درياچه سد اكباتان است كه در 9 كيلومترى جنوب شرقى شهر همدان واقع شده است. وسعت درياچه سد در حدود 60 هكتار است.
تالابها از ديگر منابع آب استان مىباشد. تالاب كرد خورد و تالاب پير سليمان از عمدهترين تالابهاى استان به شمار مىرود.
چشمههاى فرشته، آب ترش عليصدر، مجنون آباد، ماهى، برجكى و امامزاده نهاوند، نيكان، سويى، شفيع جان تويسركان، زمان آباد، قينوجه و سهكيندران، رزن، آجى سو صادقلو، گوگر و شورين نيز از منابع آب اين استان به شمار مىروند.
