منابع آب استان کرمان

متوسط بارندگى استان كرمان حدود 140 ميليمتر و از نظر اقليمى جزو مناطق خشك محسوب مى‏گردد.

به دليل كمبود بارندگى و محدوديت آبهاى سطحى بيشترين بهره‏بردارى از منابع آب جهت مصارف كشاورزى، شرب و صنعت از طريق حفر چاه در مخازن آب زيرزمينى صورت مى‏گيرد.

بر اساس آمار سال 76ـ1375، جمعا 6514 ميليون مترمكعب آب از مخازن آب زيرزمينى برداشته شده است كه از اين مقدار 1206 ميليون مترمكعب مربوط به 1615 رشته قنات و 207 دهنه چشمه مى‏باشد و 5308 ميليون مترمكعب از طريق حفر 17572 حلقه چاه عميق و نيمه عميق برداشت شده است.

اغلب رودخانه‏هاى موجود اين استان فصلى هستند و فقط در فصول بارندگى جريان دارند و در ساير فصول سال خشك مى‏باشند. مهمترين رود دايمى استان هليل‏رود است.

استان كرمان داراى 132 رودخانه مى‏باشد. از اين تعداد 34 رودخانه در كرمان، 20 رودخانه در بافت، 1 رودخانه در بردسير، 19 رودخانه در بم، 27 رودخانه جيرفت، 6 رودخانه در رفسنجان، 6 رودخانه در زرند، 15 رودخانه در سيرجان، 4 رودخانه در شهربابك و 68 رودخانه در كهنوج بوده است.

رودخانه‏هاى اين استان عبارتند از:

1ـ هليل‏رود كه از ارتفاعات كوه شاه و لاله‏زار سرچشمه گرفته، بعد از مشروب نمودن حوضه و اراضى اطراف وارد شهرستان جيرفت مى‏شود. سد هليل‏رود بر روى اين رودخانه بسته شده است.

2ـ در شهرستان بم چندين رودخانه دائمى وجود دارد كه مهمترين آنها عبارتند از: رودخانه نساء، رودخانه آدورى، رودخانه‏هاى ديگر اين شهرستان تهرود، گراغان و ده بكرى مى‏باشد كه در سالهاى خشك و در فصل تابستان فاقد آب دائمى هستند.

3ـ در شهرستان كرمان چندين رودخانه دائمى وجود دارد كه عبارتند از: رودخانه سيرچ، شهداد كه به سوى كوير لوت و روستاهاى حاشيه آن جريان دارد. رودخانه داور و قدرونى در راور كه پس از شرب دشت راور سيلابهايش به كوير لوت در شهداد مى‏ريزد.

4ـ رودخانه شور از قلل كوههاى بارز، فاشكوه و گور سرچشمه گرفته و در شمال شرقى وارد جيرفت مى‏شود و در 3 كيلومترى شرقى جيرفت به رودخانه هليل‏رود ملحق شده پس از مشروب نمودن قراء اطراف وارد جلگه رودبار مى‏شود و از آنجا به هامون جازموريان سرازير مى‏گردد.

5ـ در شهرستان بردسير رودخانه آب بخشاء (لاله‏زار) قرار دارد كه دشت بردسير و رفسنجان را سيراب مى‏كند و همچنين رودخانه چارى در اين شهرستان واقع مى‏شود كه به دشت باغين مى‏ريزد.

6ـ از رودخانه‏هاى دائمى در سيرجان مى‏توان رودخانه تنگوئيه را نام برد.

7ـ از كوهستانهاى جنوبى رفسنجان چندين رودخانه سرچشمه مى‏گيرد كه آب آنها به جلگه نمى‏رسد. يكى از اين رودخانه‏ها دهنه راويز است.

8ـ رود گيودرى از كوهستان پاريز و بارچى سرچشمه گرفته پس از مشروب نمودن قراء اطراف در حدود ناصريه به طرف جلگه سرازير مى‏شود. اين رودخانه در موقع بارندگى زياد ايجاد سيلاب كرده، قراء رفسنجان را تهديد مى‏نمايد.

رودخانه مزبور پس از عبور از رفسنجان در دهستان نوق به نام رودخانه شور به كوير بافق منتهى مى‏گردد.

مهمترين حوضه‏هاى آبريز استان عبارتند از: حوضه آبريز جازموريان، حوضه كوير لوت، حوضه يزد و كرمان.

1ـ حوضه جازموريان

اين حوضه با مساحتى برابر 69600 كيلومتر مربع در جنوب شرقى ايران و بين رشته كوههاى بشاگرد و جبال بارز جاى دارد. آبهاى سطحى آن كلاً به هامون و جازموريان مى‏ريزد. در اين حوضه پنج رودخانه با مساحت آبريز بيش از هزار كيلومتر مربع وجود دارد كه هليل رود بزرگترين آنهاست. ساير رودهاى اين حوضه فصلى و كم‏آب مى‏باشند.

2ـ حوضه كوير لوت

اين حوضه كم باران‏ترين و خشكترين حوضه‏هاى ايران است و مساحت آن 199000 كيلومتر مربع مى‏باشد كه قسمتى از آن در استان كرمان واقع شده و شهرهاى بم، شهداد و راور را در برگرفته است. مهمترين رودخانه‏هاى آن فصلى هستند. رودخانه تهرود در كرمان يكى از اين رودخانه‏ها مى‏باشد.

3ـ حوضه يزد و كرمان

اين حوضه با مساحت 99800 كيلومتر مربع يكى از خشك‏ترين و بى‏آب‏ترين حوضه‏هاى ايران به شمار مى‏آيد. شنزارهاى كشكوئيه و شنزارهاى جنوب كرمان از حوضه‏هاى كوچكتر اين حوضه محسوب مى‏شوند.

رودخانه‏هاى اين حوضه تحت تأثير بارندگى‏هاى نامنظم، حالت سيلابى دارند و در تمام فصلهاى سال خشك و بى‏آب هستند.