ناهمواری‌های استان سیستان و بلوچستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
كوههاى سيستان و بلوچستان جزو رشته كوههاى مركزى ايران مىباشد كه شامل ناهمواريهاى مشرق چاله لوت و ارتفاعات ديواره شرقى و جنوبى چاله جازموريان است.
بطور كلى اين ناهموارىها شامل دو قسمت مىشوند: 1ـ كوههاى سيستان. 2ـ كوههاى بلوچستان.
1ـ كوههاى سيستان
اين كوهها با جهت شمالى جنوبى شامل چين خوردگىهاى فشردهاى هستند كه از غرب به بيابان لوت و از شرق به دشت سيستان منتهى مىگردد. پلنگ كوه، مشرف به دشت سيستان يكى از مهمترين برجستگىهاى اين ناحيه است. كوه خواجه نيز در حاشيه درياچه هامون و در مغرب زابل، تنها كوه دشت سيستان است ارتفاع اين كوه حدود 900 متر از سطح درياست.
2ـ كوههاى بلوچستان
كوههاى بلوچستان در جنوب كوههاى سيستان و بين چاله لوت و جازموريان بيابان ماشكل (ماشكيد) و سواحل درياى عمان گسترده شدهاند. ارتفاعات اين ناحيه عبارت از: كوه تفتان، كوه بزمان، كوه بيرگ، ملك سياه كوه و كوه بم پشت، سلسله جبال پيرسواران، پنج انگشت، فنوج و اسپيدان مىباشد.
ـ كوه تفتان
در 50 كيلومترى شمال شرقى شهر خاش و از آتشفشانهاى نيمه فعال ايران است كه از دهانه آن دايما بخار گوگرد خارج مىشود. ارتفاع تفتان از سطح دريا 4042 متر است.
ـ كوه بزمان (زنده)
اين كوه در شمال چاله جازموريان با ارتفاع 3497 متر از سطح دريا قرار گرفته است. اين كوه، چاله لوت را از جازموريان جدا مىكند.
ـ كوه بيرگ
يكى از ارتفاعات شهرستان سراوان است و يكى از مناطق عشايرى استان محسوب مىشود.
ـ كوه ملك سياه
ملك سياه، كوه آتشفشانى خاموش است كه با ارتفاع 1642 متر از سطح دريا و در شمال زاهدان واقع شده است و نقطه مرز مشترك ايران، پاكستان و افغانستان را تشكيل مىدهد.
ـ كوههاى بم پشت
اين كوهها در حد فاصل شهرستان سراوان و چابهار واقع شده است.
سلسله جبال پير سوران
اين سلسله جبال در مغرب استان واقع شده است و كوير لوت را از بلوچستان جدا مىسازد.
از ديگر كوههاى بلوچستان مىتوان از: پنج انگشت، فنوچ، اسپيدان نام برد.
دشتهاى استان را مىتوان به دو قسمت عمده تقسيم كرد كه عبارتند از:
1ـ دشت سيستان يكى از دشتهاى داخلى فلات ايران است كه بطور متوسط 475 تا 500 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و از آبرفتهاى رودخانه هيرمند و سيلابهاى اطراف آن پوشيده شده است.
2ـ دشتها و جلگههاى پراكنده در بلوچستان شامل دشت بمپور، دشتهاى اطراف رودخانه سرباز، جلگه دشتيارى در منطقه چابهار، جلگههاى ساحلى درياى عمان و جلگهها و دشتهاى ديگرى نظير بزمان، ايرانشهر، گشت، پيشين و گوهر كوه.
