ناهمواری‌های استان زنجان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
استان زنجان منطقهاى كوهستانى است كه شهرها و روستاهاى آن در دامنهها، درهها و دشتهاى و ميان كوههاى آن جاى گرفتهاند.
رشته كوههاى استان، از نظر زمان پيدايش، به دوره سوم زمينشناسى تعلق دارند. اين كوهها بيشتر از سنگهاى ماسهاى و دولوميتى تشكيل شدهاند و فرسايش دوره چهارم زمينشناسى چهره آنها را دگرگون كرده است.
بلندىهاى استان زنجان عبارتند از:
1ـ رشته كوههاى شمالى: مشتمل بر بخشى از البرز غربى و دامنههاى جنوبى كوهستان تالش كه مهمترين آنها عبارتند از: طالقان، تخت سليمان، سيالان و الموت در البرز.
2ـ رشته كوههاى غربى و جنوب غربى: شامل كوههاى دميرلو، جهانداغ و قيدار.
3ـ رشته كوههاى مركزى: كه استان را از دشت قزوين جدا مىكنند و عبارتاند از: چرگر، سندان داغى، ملاداغى و پوتالى.
مهمترين كوههاى استان عبارتند از:
ابدال
اين كوه كه از كوههاى بلند استان به شمار مىرود، در شمال روستاى خورجهان، از توابع دهستان انگوران واقع شده است و 3099 متر ارتفاع دارد. رودخانههاى انگور چاى، تخته يورد و دربند از اين كوه سرچشمه مىگيرند. دامنههاى جنوبى اين كوه به دهستان انگوران، و دامنههاى شمالى آن به دهستان اورياد مشرف است.
بابا گيلدر
اين كوه با ارتفاع 2850 متر، در 95 كيلومترى جنوب غربى زنجان و در غرب روستاى حلب از توابع دهستان انگوران واقع شده و سرچشمه اصلى رود حلب است. دامنههاى شرقى آن به دهستان انگوران، و دامنههاى غربى آن به دهستان احمدآباد سفلى (از توابع شهرستان مياندوآب) مشرف است و جزو كوهستان قرّداغ به شمار مىآيد.
بلقيس
اين كوه در 12 كيلومترى روستاى ياستى قلعه، از توابع دهستان انگوران قرار گرفته است و 3332 متر ارتفاع دارد. اين كوه سرچشمه رودخانههاى بالاجوجه و انگوران چاى، و بلندترين قله كوهستان قرخ بلاغ (چهل چشمه) است. چشمههاى بسيارى از دامنههاى اين كوه مىجوشند.
چال
اين كوه در قسمت شمال غربى روستاى خورجهان، از توابع دهستان انگوران واقع شده است و 3050 متر ارتفاع دارد. اين كوه سرچشمه رودخانههاى انگوران چاى و تخته يورد است.
صندوق سندران
اين كوه با ارتفاع 3214 متر، در جنوب روستاى علم كندى، از توابع دهستان اورياد واقع شده است و سرچشمه رودخانههاى انگوران چاى، قلعه چاى، تخته يورد و بالاجوجه است.
اين كوه، از نظر ارتفاع، دومين قله مرتفع كوهستان قرخ بلاغ (چهل چشمه) محسوب مىشود.
قبله داغ
اين كوه با ارتفاع 3205 متر، در غرب روستاى زرين آباد از توابع دهستان اورياد واقع شده است و سرچشمه رود قلعه چاى است.
لعل كان
اين كوه با ارتفاع 3050 متر، در جنوب غربى روستاى ياستى قلعه، از توابع انگوران واقع شده است و سرچشمه رودخانههاى كاكا، انگوران چاى و قرهقيه است.
اين كوه، از شمال غربى به كوه بلقيس، و از شرق به كوه قزلر قلعه سى متصل است و از كوههاى كوهستان قبرخ بلاغ (چهل چشمه) است.
علاوه بر اين كوهها، استان زنجان داراى قلهها و بلندىهاى مهم ديگرى نيز هست كه از آن جمله مىتوان به كوههاى يان بلاغ (2972 متر)، داغى (2861 متر)، سندان داغ (2580 متر)، آرگون (2924 متر)، جانقورتاران (2580 متر)، چال خاتون (2993 متر)، چنوباشى (2950 متر)، سفيد (2933 متر) اشاره نمود.
