ناهمواری‌های استان آذربایجان غربی

الف) ناهموارى‏ها

رشته كوه‏هاى آذربايجان غربى را در واقع بايستى دنباله رشته عظيم زاگرس محسوب داشت كه به وسيله رودخانه گدار واقع در شهرستان نقده از رشته اصلى جدا گرديده است. اين رشته كه در غرب درياچه اروميه در امتداد مرز ايران و تركيه و بخشى از مرز ايران و عراق قرار دارد از جنوب به شمال كشيده شده و خط الراس‏هاى آن غالبا مرز ايران و عراق و تركيه را تشكيل مى‏دهد. طول رشته كوه‏هاى آذربايجان غربى از دره گدار تا دره رودخانه ارس كلاً 314 كيلومتر است و عرض آن حداقل 25 كيلومتر (غرب شهر سلماس) و حداكثر 80 كيلومتر (شمال خوى) و به طور متوسط 50 كيلومتر مربع است و مساحتى معادل 15200 كيلومتر مربع را زير پوشش قرار داده است.

مهم‏ترين كوه‏هاى تشكيل دهنده اين ارتفاعات عبارتند از: كانى سفيد، گرده سور، بزسينا، اورين بزرگ و كوچك، حاجى بيك، كتل داغى، قوشچى، داركش، و ... كه بلندترين آنها كوه اورين بزرگ به ارتفاع حدود 3650 متر است كه در 32 كيلومترى غرب خوى واقع شده است.

كوهستان قره داش يا تكاب

اين كوهستان از شمال به دره رودخانه قرنقو و شورچاى، از غرب به رودخانه خور خوره و زرينه رود، از شرق به رود قزل اوزن و از جنوب به رودخانه‏هاى قزل اوزن، يول كشتى، آقا ويس و ايراب محدود است و كه كلاً مساحتى معادل 16000 كيلومتر مربع را زير پوشش قرار داده و خط الراس‏هاى آن بخشى از مرز استان‏هاى آذربايجان غربى و شرقى، زنجان و كردستان را تشكيل داده است. مهم‏ترين كوه‏هاى تشكيل دهنده اين كوهستان عبارتند از: اوكوز داغ، اوچ مازو، قزل داغ، بلقيس، سليم كش، آق باير، خال داغى، گرده تاج، و ... كه بلندترين قله آن كوه بلقيس به ارتفاع 3332 متر و در 34 كيلومترى شمال شرقى تكاب واقع شده است.

رشته ميشو داغ

ميشوداغ رشته كوه‏هاى است واقع در شهرستان‏هاى تبريز، مرند و خوى كه به صورت قوسى از جنوب روستاى سيد حاجين از شهرستان خوى شروع شده و تا غرب صوفيان ادامه مى‏يابد. عرض اين رشته كوه از كوه‏هاى اويا داغ، قازان، علمدار، اوزون يال، كسر بابا، فلخ، گللر، گچى قلعه، مشكول و خلى داغ تشكيل يافته و بين 3 تا 20 كيلومتر بوده و بلندترين قله آن كوه علمدار به ارتفاع 3155 متر است كه در 23 كيلومترى جنوب غربى مرند واقع شده است.