دوران جمهوری اسلامی در استان زنجان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
محتویات |
دوران جمهوری اسلامی
مبارزات ملت مسلمان ايران با داشتن ريشههاى تاريخى، سرانجام در خرداد 42 با قيام همه جانبه مردم به رهبرى آيت الله العظمى امام خمينى به هويت اصلى خود دست يافت.
سال 1356 ه .ش سال شكوفايى انقلاب و استمرار حركت مردم گرديد و چهره اجتماعى شهرهاى ايران را دگرگون ساخت.
به دنبال شهادت سيد مصطفى خمينى در نجف اشرف در آبان سال 1356 موج جديدى از حركت اسلامى كشور را فرا گرفت. به دنبال آن مساجد كانون مبارزه قرار گرفت.
در استان زنجان، مسجد سلطانى و ديگر مساجد كانون مبارزه مردم و روحانيت عليه رژيم ستم شاهى بود و به مناسبت شهادت سيد مصطفى خمينى فرزند امام خمينى مجالس فاتحه برگزار شد.
در همين ايام هادى غفارى به زنجان آمده و در مسجد ولى عصر به سخنرانى پرداخت اما رژيم تاب روشنگرىها او را نداشت سرانجام در روز 25/10/56 شهربانى قصد دستگيرى او را در مسجد داشت اما او توانست پس از پايان سخنرانى با كمك مردم از صحنه بگريزد.
پس از گذشت چند شب در تاريخ 25/10/56، وى طى سخنانى در حضور سه هزار نفر جمعيت درباره طاغوت صحبت كرد و در پايان سخنرانى خود به رژيم سلطنتى حمله كرد و اظهار داشت:
«چون امروز در قم شعارى بر عليه قيام كنندگان دادهاند و آنها را مزدور و اخلالگر به حساب آوردهاند، ما هم به عنوان انزجار از اعمال ظالمانه دولت اين جمله را سه مرتبه مىگوئيم «لا اله الا الله» و در آخر حرفهايش به شاه و اعوان و انصارش به طور سربسته نفرين نمود».
در شب بعد 26/10/56 ساعت 20 چند مأمور پليس جلوى درب مسجد ولى عصر ايستاده و مانع رفتن مردم به داخل مسجد مىشدند و از آنان مىخواستند كه چون سخنرانى برگزار نمىشود به خانه برگردند. در نتيجه هر دسته از مردم كه به طرف مسجد مىآمدند و پليس مانع ورود آنها به مسجد مىشد به خيابانها برگشته و عده آنها كمكم رو به افزايش رفت.
تدريجا حدود 400 نفر در وسط خيابان جمع شدند و در اين وقت با شعار «لا اله الا الله» و «الله اكبر» به طرف خيابان پهلوى هجوم آوردند و از مقابل سينماهاى «لىلى» و «مولن روژ» گذشته و به طرف امامزاده حركت كردند. ولى بعد از چند لحظه مسير خود را تغيير داده و دوباره به سمت خيابان پهلوى رهسپار شدند و مجددا از مقابل سينماها گذشته و با زدن چند سنگ به شيشههاى هر دو سينما چند جام شيشه را شكسته و به رفتن خود ادامه دادند و با شعار زنده با خمينى و زنده باد غفارى نژاد (واعظ) به طرف خيابان سعدى وسط حركت نمودند و جمله «مسجد بايد باز باشد» را به شعار خود اضافه كردند.
روبروى بانك صادرات پليس به آنها حمله كرد و جمعيت پا به فرار گذاشت و داخل بازار و كوچهها متفرق شدند. تظاهرات و اعتراض مردمى ديگرى نيز در روز 29/11/56 در اين شهرستان انجام گرفت.
در صبح اين روز بازار شهر در اعتراض به وقايع قم به حالت تعطيل در آمد و مجلس ترحيمى در يكى از مساجد شهر برگزار شد. در پايان مجلس مذكور شخصى به نام حسينعلى بهرامى پشم فروش از بين جمعيت بپا خاسته و گفت: زنده باد و مرده باد ارزش ندارد. بايد قيام كرد كه نامبرده سريعا توسط مأمورين رژيم دستگير شد.
اعتراض مردمى ديگر در روز 9/1/57 در شهر زنجان به مناسبت چهلمين روز شهداى تبريز برگزار شد. در اين روز كليه مغازهها وخيابانهاى شهر زنجان تعطيل گرديد.
از ساعت 10 روز مذكور مجلس يادبودى براى چهلم كشته شدگان تبريز تشكيل شده و پس از خاتمه مجلس مذكور، مقارن ساعت 12 عدهاى از شركت كنندگان در مجلس يادبود در خيابان پهلوى زنجان به تظاهرات خيابانى پرداخته و شيشههاى شعب بانكهاى صادرات، سپه و رفاه كارگران را شكسته و يك بسته حاوى مواد آتش زا به داخل بانك سپه پرتاب نمودهاند. آتش توسط كاركنان بانك خاموش شده و متعاقب آن دو نفر از تظاهر كنندگان كه در صدد حمله و آتش زدن اتاق اصناف شهرستان مذكور بودهاند، توسط افراد پليس از حركت آنان جلوگيرى و تظاهر كنندگان متفرق گرديدهاند. تا ساعت 13 روز 10/1/57 جمعا 40 نفر در رابطه با تظاهرات زنجان توسط مأمورين شهربانى دستگير گرديدند.
تحصن و تظاهرات و اعتصابات هر روز ادامه داشت و هر روز با حمله دژخيمان، تعدادى از تظاهر كنندگان به خاك و خون كشيده مىشدند. تا آنكه طليعه پيروزى آشكار شد و انقلاب اسلامى به پيروزى رسيد.
مردم شهرهاى استان زنجان از شنيدن خبر پيروزى انقلاب در روز 22 بهمن 57 به خيابانها ريخته و نقل و شيرينى بين يكديگر توزيع كردند و در همان شب مبارزان شهربانى را تصرف نموده و زندانيهاى سياسى را آزاد نمودند و كنترل شهر را به طور كلى در دست گرفتند.
حوادث سياسى از پيروزى انقلاب اسلامى تاكنون
1نقش مردم و نهادهاى انقلابى در مبارزه با ضد انقلاب
با پيروزى انقلاب اسلامى، كميته انقلاب اسلامى مركب از واحد انتظامات، تداركات، تبليغات، اطلاعات و واحدهاى رفاه و خدمات در استان تشكيل شد.
كميته انقلاب با تشكيلات جديد خود موفق شد دهها نفر از مقامات مسئول و عناصر ضد انقلاب رژيم گذشته را دستگير نمايد. در زنجان افراد زير دستگير و براى تحويل به كميته امام در تهران اعزام شدند:
ـ سرهنگ شهلابى فرمانده تيپ 2 زرهى زنجان،
ـ سرهنگ دوم الماسى فرمانده گردان 251،
ـ سروان نور آذر،
ـ سروان بهراملو رئيس ضد اطلاعات تيپ زرهى،
ـ سروان نيازى و
ـ سه نفر كه درجه استوارى داشتند.
عده ديگرى از مأموران شهربانى از جمله سروان ملكى رئيس كلانترى يك كه در كشتار مردم دخالت داشتند نيز بازداشت شدند.
فعاليت كميته تا تاريخ 20 فروردين ماه 1358 ادامه يافت و با ورود پاسداران انقلاب اسلامى قرار شد كليه كميتههاى شهرى بتدريج منحل شود و عدهاى از واجدين شرايط انتخاب شده تا با كمك پاسداران انقلاب به حفظ امنيت شهر بپردازند.
نماز جمعه
به موازات استقرار نهادهاى انقلابى در استان، و به دنبال مهاجرت آيت الله سيد عزالدين حسينى امام جمعه شهرستان زنجان به جوار بارگاه ملكوتى حضرت ثامن الحجج مردم زنجان طى طومارى كه در مسجد تهيه و به حضور امام خمينى(ره) ارسال كردند، خواستار بازگشت ايشان شدند.
اما به علت عدم بازگشت ايشان و اصرار مردم در جهت اقامه نماز جمعه افراد و فضلائى چند جهت اين امر مهم تعيين گرديدند. در حال حاضر ائمه جمعه استان زنجان عبارتند از:
ابهر: حجت الاسلام ابوالقاسم رهبر،
خدابنده: حجت الاسلام على طهماسبى،
خرم دره: حجت الاسلام همت على مرتضوى راد،
زنجان: حجت الاسلام محمد تقى واعظى،
هيدج: حجت الاسلام حسن اكبرى زرين.
دفاع مقدس
همزمان با شروع جنگ تحميلى استكبار جهانى و تجاوز رژيم بعثى عراق به ميهن اسلامى، مردم استان زنجان نيز مانند ديگر مردم غيور و ايثارگر و قهرمان كشور راهى جبهههاى جنگ شدند و دوش به دوش مردم ساير شهرها و نقاط كشور به نبرد با صداميان پرداختند. از ابتداى جنگ تا پايان آن مردم استان زنجان متجاوز از 2899 شهيد و 8474 جانباز از بهترين و فداكارترين جوانان رزمنده پاسدار و بسيجى و قواى مسلح نظامى و انتظامى خود را تقديم اسلام و پاسدارى از انقلاب اسلامى كرده است.
نيروهاى اين استان در قالب تيپ و گردان و لشگر منجمله لشگر 17 على بن ابيطالب عليهالسلام و تيپ و لشگر 31 عاشورا در عملياتهاى مختلف شركت يافتند.
اسامى تعدادى از سرداران و فرماندهان شهيد اين استان عبارتند از:
اسامى تعدادى از فرماندهان شهيد استان زنجان
رديفنام و نام خانوادگىسمتتاريخ شهادت
1اصغر محمديانفرمانده گردان2/1/61
2ابوالفضل پاكدادمعاونت گردان5/1/61
3اكبر منصورىفرمانده گردان19/2/61
4عباس رستمىفرمانده گردان17/6/61
5قامت بياتفرمانده تيپ18/11/61
6عبدالحسين صدرمحمدىمعاونت گردان28/7/62
7سهراب اسماعيلىمعاونت گردان1/9/62
8طاهر اجاقلوفرمانده گردان22/12/62
9مجتبى رهبرىمعاونت گردان12/2/63
10مهدى پيرمحمدىفرمانده گردان7/12/63
رديفنام و نام خانوادگىسمتتاريخ شهادت
11رضا زلفخانىمعاونت گردان24/12/63
12حميد احدىفرمانده گردان24/12/63
13ميرزا على رستمخانىفرمانده تيپ26/12/63
14محمد ناصر اشترىفرمانده تيپ6/1/64
15عبدالله بسطاميانمعاونت گردان24/3/64
16ناصر اجاقلومعاونت گردان26/11/64
17حاج كمال جان نثارفرمانده گردان6/7/65
18احمد يوسفىفرمانده گردان6/7/65
19ناصر شهبازىمعاونت اطلاعات و عمليات2/10/ 65 20امير على رفيعىمسئول ستاد24/3/66
21محمد حسين صيادىمعاونت گردان23/5/66
22محرمعلى هاشملوفرمانده گردان5/5/67
23روح الله شكورىفرمانده گردان6/5/67
24حسن باقرىفرمانده گردان7/12/67
25طهماسب نوروزىفرمانده گردان31/4/68
26على اكبر رضايىمعاونت گردانـ
27اباذر فيروزىفرمانده گردانـ
28زينالعابدين محمدىفرمانده گردانـ
29ياور معروفخانىفرمانده گردانـ
30عليرضا مولايىفرمانده گردانـ
مشاركت سياسى
مشاركت سياسى به عنوان زمينهاى براى حضور شايستهترين مديران اجرائى كشور و از امتيازات نظام اسلامى به شمار مىآيد.
مشاركت سياسى كه محصول آن حضور فعال و آگاهانه عموم و اكثريت مردم در تصميم گيريها و نظارت براى اجراى تصميمگيريها با حضور هميشگى اكثريت مردم در اداره امور كشور تضمين مىشود و اين حضور هميشگى از ابتداى انقلاب تاكنون اميد دشمنان داخلى و خارجى را در ادوار مختلف انقلاب اسلامى به يأس تبديل كرده است.
مردم استان زنجان از آغاز پيروزى انقلاب شكوهمند اسلامى تاكنون در تمامى صحنههاى انقلاب حضورى گسترده داشتهاند و همواره با حضور چشمگير خود حمايت خود را از نظام و رهبرى اعلام نمودهاند.
حضور گسترده مردم در راهپيمايىهاى روزهاى 22 بهمن و قدس، حضور آنها در انتخابات مختلف بيانگر شعور بالاى سياسى مردم اين استان مىباشد.
در انتخابات هفتمين دوره رياست جمهورى مردم اين استان حضورى وصف ناشدنى داشتهاند.
در اين دوره بيش از 93 درصد از واجدين شرايط راى در استان در پاى صندوقهاى راى حاضر شدهاند.
در اين دوره مردم اين استان بالاترين ميزان مشاركت در انتخابات را نسبت به ساير استانهاى كشور داشتهاند.
در انتخابات هشتمين دوره رياست جمهورى از ميزان مشاركت مردمى به نحو محسوسى كاسته شده است به گونهاى كه در اين دوره 87/68 درصد واجدين شرايط در پاى صندوقهاى راى حاضر شدهاند.
ميزان آراء در اين دوره نسبت به دوره قبل حدود 87/14 درصد كاهش داشته است.
در انتخابات مجلس شوراى اسلامى نيز مردم استان حضور گستردهاى داشتهاند.
در اولين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى تعداد 243/167 نفر در انتخابات شركت نمودهاند. ميزان مشاركت مردم در اين دوره 7/58 درصد بوده است.
در دومين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى ميزان مشاركت مردمى افزايش يافته و به 8/69 درصد رسيده است. تعداد آراء در اين دوره نسبت به دوره قبل 7/37 درصد افزايش يافته است.
در سومين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى نيز ميزان مشاركت مردم افزايش يافته و به 5/74 درصد رسيده است. تعداد آراء در اين دوره نسبت به دوره قبل 23 درصد افزايش يافته است.
در چهارمين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى ميزان مشاركت مردمى كاهش يافته و به 3/63 درصد رسيده است. تعداد آراء اين دوره نسبت به دوره قبل 6/0 درصد كاهش يافته است.
در پنجمين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى 8/76 درصد واجدين شرايط در انتخابات شركت نمودهاند. ميزان مشاركت مردمى در اين دوره نسبت به دوره قبل حدود 5/13 درصد افزايش يافته است. تعداد آراء در اين دوره نسبت به دوره قبل حدود 44 درصد افزايش يافته است.
در ششمين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى نيز 2/66 درصد واجدين شرايط در انتخابات شركت نمودهاند. ميزان مشاركت مردمى در اين دوره نسبت به دوره قبل حدود 6/10 درصد كاهش يافته و تعداد آراء 7/3 درصد افزايش يافته است.
ميزان مشاركت مردم استان زنجان در انتخابات ادوار مختلف مجلس شوراى اسلامى
دورهواجدين شرايطتعداد آراءميزان مشاركت
اول000/285243/1677/58
دوم000/330252/2308/69
سوم000/380257/2835/74
چهارم000/445650/2813/63
پنجم000/528462/4058/76
ششم000/635560/4202/66
تعداد آراء مردم استان زنجان در انتخابات ادوار مختلف مجلس شوراى اسلامى به تفكيك شهرستان
شهرستاندوره اولدوره دومدوره سومدوره چهارمدوره پنجمدوره ششم
زنجان255/83469/120979/129141/97280/185268/179
ابهر545/24462/51474/71500/88656/101954/105
خدابنده932/35520/33361/44369/52661/73856/78
ماه نشان511/23801/24443/37640/43865/44482/56
در ذيل با گذرى بر ادوار مختلف مجلس شوراى اسلامى و تاريخ شروع و پايان هر دوره اسامى نمايندگان استان در ادوار مختلف اشاره خواهد شد:
ـ دوره اول
اولين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد ماه 1359 گشايش يافت و افراد زير به مجلس راه يافتند:
1ـ فرج الله واعظى ابهر
2ـ محسن رهامى خدابنده
3ـ محمد رجائيان زنجان
4ـ محمد شجاعى زنجان
5ـ مصطفى ناصرى زنجان
6ـ اسدالله بيات ماهنشان
اين دوره از مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 6 خرداد ماه 1363 پايان يافت.
ـ دوره دوم
دومين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد ماه 1363 گشايش يافت و افراد زير به مجلس راه يافتند:
1ـ سيد حسن موسوى پور ابهر
2ـ محسن رهامى خدابنده
3ـ اسدالله بيات زنجان
4ـ مصطفى ناصرى زنجان
5ـ غلامرضا بيات ماهنشان
دومين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 5 خردادماه 1367 پايان يافت.
ـ دوره سوم
سومين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد ماه 1367 گشايش يافت و افراد زير به مجلس راه يافتند:
1ـ مصطفى مرسلى ابهر
2ـ مروت الله پرتو خدابنده
3ـ اسدالله بيات زنجان و طارم عليا
4ـ داود حاجى ناصرى زنجان و طارم عليا
5ـ رضا عبداللهى ماهنشان
اين دوره از مجلس در تاريخ 6 خرداد ماه 1371 پايان يافت.
ـ دوره چهارم
چهارمين دوره مجلس شوراى اسلامى درتاريخ 7 خرداد ماه 1371 گشايش يافت و افراد زير به مجلس راه يافتند:
1ـ سيد فاضل اميرجهانى ابهر
2ـ سيد محمد على موسوى خدابنده
3ـ احمد حكيمى پور زنجان
4ـ مصطفى ناصرى زنجان و طارم عليا
5ـ رضا عبداللهى ماهنشان
چهارمين دوره از مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 6 خرداد ماه 1375 پايان يافت.
ـ دوره پنجم
پنجمين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 12 خرداد ماه 1375 گشايش يافت و افراد زير به مجلس راه يافتند:
1ـ احمد مهدوى ابهر
2ـ سيد محمد على موسوى خدابنده
3ـ جواد باقر زاده زنجان
4ـ غلامحسين جليل خانى زنجان
5ـ رضا عبداللهى ماهنشان
پنجمين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 6 خرداد ماه 1379 پايان يافت.
ـ دوره ششم
دوره ششم مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد ماه 1379 گشايش يافت و افراد زير به مجلس راه يافتند:
1ـ سيد فاضل امير جهانى ابهر و خرمدره
2ـ مروت الله پرتو خدابنده
3ـ سيد افضل موسوى زنجان و طارم
4ـ ابوالفضل شكورى زنجان و طارم
5ـ رضا عبداللهى ماهنشان
ـ دوره هفتم
نمايندگان فعلى استان (دوره هفتم مجلس شوراى اسلامى):
1ـ احمد مهدوى ابهرى ابهر و خرمدره
2ـ محمد سلطانى خدابنده
3ـ رفعت بيات زنجان و طارم عليا
4ـ سيد جلال حسينى زنجان و طارم عليا
5ـ رضا عبداللهى ماهنشان، انگوران و ايجرود
