امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان هرمزگان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
محتویات |
منابع
بر اساس نتايج آمارى سرشمارى اماكن مذهبى كشور در سال 1375، استان داراى 3239 مكان مذهبى شامل 1969 مسجد، 2 مصلى، 4 نمازخانه، 394 زيارتگاه و امامزاده، 377 نظرگاه و قدمگاه، 463 حسينيه، 3 مهديه، 3 زينبيه، 2 فاطميه، 27 مقبره ساير بزرگان دين مىباشد.
مساجد و حسينيهها
شهرستان بندرعباس
شهرستان بندرعباس داراى 412 مسجد، 1 مصلى، 1 نمازخانه، 143 حسينيه، 2 مهديه، 2 زينبيه، 1 فاطميه مىباشد. اسامى تعدادى از مساجد و حسينيهها عبارت است از:
مسجد گلهدارى
اين مسجد در سال 1296 ه .ق به وسيله «حاج عبدالرحيم گلهدارى» ساخته شده است. مسجد گلهدارى به وسيله هيأت امنا اداره مىشود و با همت آنان و كمكهاى مردمى، كتابخانه و درمانگاهى در جوار مسجد تأسيس گرديده است.
مسجد ناصرى
مسجد ناصرى يا مسجد حيدر آبادىها در سال 1304 خورشيدى توسط «حاج محمد على ناصرى حيدر آبادى» بنا گرديد. ساختمان قديمى مسجد در سال 1364 خورشيدى برابر با 1406 ه .ق از محل درآمد موقوفات توسط اداره اوقاف استان بازسازى گرديد.
مسجد صحرا باغى
اين مسجد در محله اوزىها و با فاصله كمى از دريا بنا گرديده است. مؤسس آن «حاج عبدالغفار صحرا باغى» و سال بناى آن 1310 ه .ق است. وليكن در سال 1357 مورد بازسازى قرار گرفت. اين مسجد داراى گلدسته و آب انبار و شبستان با گنجايش 200 نفر است.
مسجد جامع اهل سنت
اين مسجد در محله اوزىها و در حاشيه بولوار ساحلى (بلوار طالقانى) بنا شده. موسس آن مرحوم «زين العابدين ابوالقاسم اوزى» است.
مسجد كوفه يا لارىها
مسجد كوفه يا مسجد لارىها در شمال بازار بزرگ و قديم شهر و در محله لارىها واقع است. اولين سنگ بناى آن در سال 1270 خورشيدى توسط مردى نيكوكار گذاشته شد. ساختمان اوليه بسيار محقر و از خشت و گل بود و تاكنون بيش از چهار بار بازسازى و بر وسعت آن افزوده شده، يكبار بوسيله «مرحوم حاج رجبعلى مدنى» بعد «حاج قاسمعلى مدنى» و دفعات بعد با همت و مساعدت موسسين بازسازى شده است. در حال حاضر شبستان مسجد گنجايش حداقل 300 نفر را دارد. براى زنان بخش جداگانهاى در نظر گرفته شده است. از سال 1373 دو مناره بالاى درب ورودى مسجد بنا گرديده است. مسجد كوفه با توجه به موقعيت خاص خود، محل برگزارى بسيارى از مراسم دينى و مذهبى در طول سال است و در حال حاضر توسط هيأت امنا اداره مىشود.
تعدادى ديگر از مساجد فعال شهرستان بندرعباس عبارتند از:
ـ مسجد ابوالفضل عليهالسلام بندرعباس، اسلام آباد
ـ مسجد صاحب الزمان(عج) بندرعباس، پشت شهر
ـ مسجد چهارده معصوم عليهالسلام بندرعباس، محله چاهستانىها
ـ مسجد امام حسين عليهالسلام بندرعباس، محله مينابىها
ـ مسجد صاحب الزمان(عج) بندرعباس، سيد آباد
ـ مسجد جامع امام على عليهالسلام بندرعباس، سياهو
ـ مسجد سلمان فارسى بندرعباس، اسلام آباد
ـ مسجد موسى بن جعفر عليهالسلام بندرعباس،
ـ مسجد جواد الائمه عليهالسلام بندرعباس،
ـ مسجد سيد الشهداء چمران بندرعباس،
ـ مسجد امام حسين عليهالسلام آبنما بندرعباس.
حسينيهها
مردم بندرعباس تكيه يا حسينيه را اصطلاحا منبر مىخوانند. هر منبر معمولاً براى خود يك ملا و گروهى نوحهخوان دارد. اين عده در حقيقت اعضاء ثابت منبرند و هيأت امنا آن را تشكيل مىدهند. علاوه بر ماه محرم و صفر، شبهاى دوشنبه (يك شنبه شب) و جمعه (پنج شنبه شب) روضهخوانى معمولى در منبرها انجام و از شركت كنندگان با چاى و قليان پذيرايى مىشود.
تعدادى از حسينيهها يا به گفته محلى منبرهاى قديمى و مشهور عبارتند از:
منبر گپ (بزرگ) يا توشهر
در محدوده شهر قديم بندرعباس كه از دريا به شمال و تا ابتداى گل كنى درخت شور (ضلع شمالى خيابان اصلى شهر) بوده واقع است و چون بر خلاف ساير منبرها كه غالبا خارج از مركز شهر قرار داشتهاند در داخل شهر آن روز واقع بوده آن را منبر توشهر نيز ناميدهاند. اين منبر كه داراى شبستان و فضاى باز است در ضلع جنوبى خيابان اصلى شهر و در فاصله تقريبى 200 مترى شمال ساختمان كلاه فرنگى سابق و شرق مسجد ناصرى قرار دارد. منبر گپ از پايگاههاى مهم روضهخوانى و شبيهخوانى است و زير نظر هيأت امنا اداره مىشود.
منبر كهنه
اين حسينيه يا منبر در رديف قديمىترين منبرهاى شهر به شمار مىرود و ساليانى است كه داراى فعاليت خاص نيست. منبر كهنه در حاشيه جنوبى خيابان اصلى جنب پاسگاه انتظامى در سه راه دلگشا (سيد قطب) قرار دارد.
منبر برخوردارى
اين حسينيه يا منبر در سال 1260 خورشيدى توسط «حاج برخوردار برخوردارى» در ضلع جنوبى منزل مسكونى وى بنا گرديد. ساختمان قديمى آن كه شامل يك سالن و دو راهرو و يك شبستان بود در جريان احداث خيابان برق از بين رفت و به جاى آن منبر جديدى (حسينيه) در باقيمانده زمين با مصالح جديد بنا گرديد. ديگر حسينيهها يا منبرهاى شهرستان بندرعباس عبارت است از:
ـ منبر (حسينيه) كل سليمان در ضلع شمالى بولوار ساحلى،
ـ منبر (حسينيه) كرتى،
ـ منبر (حسينيه) مرادى،
ـ منبر (حسينيه) نجات، واقع در خيابان دكتر على شريعتى،
ـ منبر (حسينيه) شيت شهر واقع در محله پشت شهر،
ـ منبر (حسينيه) سر ريگ، اين منبر به نام منبر (على كل احمد) در حاشيه شمالى بولوار ساحلى واقع است.
شهرستان بندر لنگه
شهرستان بندر لنگه داراى 613 معبد و 6 حسينيه است.
تعدادى از مساجد و حسينيههاى اين شهرستان عبارتند از:
مسجد و مناره ملك بن عباس
اين مسجد، در بخش باخترى شهر بندر لنگه، در نزديكى دريا قرار دارد. سازنده آن، حاج محمد ابن عباس بوده است. در سال 1280 ه .ق ساخته شده است. در گذشته در محل كنونى مسجد، مسجد ديگرى به نام مسجد على وجود داشته است، زيرا امروزه نيز مردم، منار كنونى را به نام منار مسجد على مىشناسند.
مسجد افغان
مسجد افغان در شهر بندر لنگه قرار دارد. بنيانگذار آن حاج احمد افغان بوده كه در سال 1270 ه .ق آن را ساخته است.
مسجد غياث
مسجد غياث در ميانه مدرسه پسرانه 22 بهمن و خيابان انقلاب قرار گرفته است. بناى آن از اوايل دوران صفوى است و گويا در سال 1290 ه .ق تعمير شده است.
ـ مسجد جامع قديم، بندر لنگه، خيابان انقلاب
ـ مسجد يوسفيان، بندر لنگه، محله امام خمينى
ـ مسجد گراشى، بندر لنگه، محله كاسه سازان
ـ مسجد امام حسين عليهالسلام، بندر لنگه، محله رودبارى
ـ مسجد امام خمينى(ره)، بندر لنگه، محله رودبارى
ـ مسجد جامع سلطان العلما، بندر لنگه، بندر كنگ
ـ مسجد امام محمدباقر عليهالسلام، بندر لنگه، خيابان شهيد چمران
ـ مسجد علىاكبر، بندر لنگه، بستك، خيابان برق
ـ مسجد غزرانى، بندر لنگه، بستك، خيابان شهر جديد
ـ مسجد شيعهها، بندر لنگه، كيش، صفين نو
ـ مسجد على ابن ابيطالب عليهالسلام، بندر لنگه، كيش، صفين نو
ـ مسجد جمعه (اهل سنت)، بندر لنگه، كيش صفين نو
ـ حسينيهها
ـ حسينيه غضنفرى، بندر لنگه،
ـ حسينيه گنجى، بندر لنگه،
ـ حسينيه بىبى هاشميه، بندر لنگه،
شهرستان جاسك
شهرستان جاسك داراى 188 مسجد و 95 حسينيه مىباشد.
اسامى تعدادى از اين مساجد و حسينيهها عبارت است از:
ـ مسجد امام حسين عليهالسلام، جاسك،محلهسرريگ،خيابانامامخمينى
ـ مسجد جامع، جاسك، محله يكنبى
ـ مسجد النبى صلىاللهعليهوآله، جاسك، محله مقا
ـ مسجد چهارده معصوم عليهالسلام، جاسك،
ـ مسجد امام على عليهالسلام، جاسك،
ـ مسجد امام جعفر صادق عليهالسلام، جاسك،
ـ مسجد اهل تسنن، جاسك، جنب اداره بندر
ـ مسجد لوران، جاسك، محله لوران
ـ مسجد محله غريب آباد، جاسك، جنب مدرسه آزادگان
ـ حسينيه آزادى، جاسك،
شهرستان قشم
شهرستان قشم داراى 178 مسجد و 6 حسينيه است.
اسامى تعدادى از آنان عبارت است از:
ـ مسجد امام حسين عليهالسلام، قشم، محله فينىها
ـ مسجد على ابن ابيطالب عليهالسلام، قشم، محله منبر بالا
ـ مسجد شيخ حسنى، قشم، خيابان شهيدباهنر،محلهسرگلكنى
ـ مسجد جامع، قشم، درگهان
ـ مسجد خالد بن وليد، قشم، درگهان
ـ مسجد عبدالرحمن بن عوف، قشم، مسن
ـ مسجد الرسول صلىاللهعليهوآله، قشم، هلر
ـ مسجد آل كمال، قشم،
ـ مسجد نور، قشم، خيابان صيادان
شهرستان رودان
شهرستان رودان داراى 116 مسجد و 27 حسينيه است.
اسامى تعدادى از آنان عبارت است از:
ـ مسجد جامع، رودان،
ـ مسجد شهيد دستغيب، رودان، معز آباد
ـ مسجد ابوالفضل عليهالسلام، رودان،
ـ مسجد نبى اكرم صلىاللهعليهوآله، رودان، آبنگان
ـ مسجد امام خمينى(ره)، رودان، سنگوستم
ـ مسجد صاحب الزمان(عج)، رودان، دهبارز بند ملا
ـ مسجد مير كمال الدين، رودان، دهبارز بالا شهر
ـ مسجد وليعصر(عج)، رودان، جنين شمالى
ـ مسجد جامع نبى اكرم صلىاللهعليهوآله، رودان، زيارتعلى
شهرستان ميناب
شهرستان رودان داراى 382 مسجد و 134 حسينيه و 1 زينبيه است.
اسامى تعدادى از آنان عبارت است از:
ـ مسجد جامع شهيد هاشمى، ميناب، نخل ابراهيمى
ـ مسجد وليعصر(عج)، ميناب،
ـ مسجد انقلاب، ميناب،
ـ مسجد امام حسن عليهالسلام، ميناب،
ـ مسجد مغيرى، ميناب،
ـ مسجد امام حسين عليهالسلام، ميناب، سرنى
ـ مسجد سيد الشهدا عليهالسلام، ميناب، خواجه عطا
ـ مسجد صاحب الزمان(عج)، ميناب، سندرك
ـ مسجد امام جعفر صادق عليهالسلام، ميناب، محله احمد آباد
شهرستان حاجى آباد
شهرستان حاجى آباد داراى 73 مسجد و 11 حسينيه مىباشد.
اسامى تعدادى از اين مساجد و حسينيهها عبارت است از:
ـ مسجد صاحب الزمان(عج)، حاجى آباد، باغات
ـ مسجد جامع، حاجى آباد، باغات
امام‌زاده‌ها و بقاع متبركه
در اين استان 106 زيارتگاه امامزاده، ـ 590 نظرگاه و قدمگاه، 94 زيارتگاه ساير بزرگان دين وجود دارد.
زيارتگاه بىبى مريم
اين بقعه در قريه توريان جزيره قشم واقع شده و بنائى است كه مصالح عمده آن را سنگهاى قلوه و لاشه تشكيل مىدهد. هيچ گونه كتيبه و نوشتهاى نيز درون بقعه وجود ندارد. مىتوان احتمال داد كه بنا از آثار دوران ايلخانى باشد.
زيارتگاه شاه شهيد (نيايشگاه مهرى)
در مجاورت آثار باستانى خربز و در بالاى صخره نيايشگاه مهرى، در لبه پرتگاه، زيارتگاهى معروف به شاه شهيد وجود دارد. با اين كه آثار قبرى در اين زيارتگاه ديده نمىشود، ولى مردم از دور و نزديك براى زيارت و نذر و نياز به آن روى مىآورند.
زيارتگاه شيخ اندر آبى
رو به روى بندر لافت و در شمال جزيره قشم ـ بين بندر لافت و خمير ـ جزيره كوچكى به نام شيخ اندر آبى وجود دارد. در حاشيه شمالى جزيره شيخ اندر آبى كه سطح آن از ساير قسمتهاى جزيره پايينتر است، تعداد زيادى درخت حرا و در جنوب شرقى جزيره نيز گنبد سفيدى موسوم به زيارتگاه شيخ اندر آبى يا قدمگاه شيخ وجود دارد. اين زيارتگاه مورد احترام ماهيگيران و دريانوردان است. بوميان جزيره قشم مىگويند كه كسانى كه با قايق يا لنج از كنار جزيره مىگذرند بايد فاتحهاى براى شادى روان شيخ بخوانند، در غير اينصورت يا قايقشان صدمه مىبيند و غرق مىشود و يا خودشان به بلا و مصيبتى گرفتار مىآيند.
امامزاده خواجه خضر
در كنار جاده بندرعباس ـ سورو به سمت اسكله بندرعباس، در سمت راست جاده و به فاصله 250 مترى، گنبد مخروبهاى بر جاى مانده است كه به زيارتگاه خضر يا خواجه خضر معروف است. خضر و الياس كه زيارتگاههاى بسيارى در جنوب ايران دارند، هر دو در افسانههاى ايران مشهورند. خضر زنده جاويد و موكل درياهاست. از اين رو، هرگاه صيد كم شود و يا خطرى در دريا پيشبينى شود، ماهيگيران در بقاع خضر و الياس نذر و قربانى مىكنند.
امامزاده شاه محمد تقى
در شمال بازار بزرگ شهر و در فاصله تقريبى يكصد مترى از ساحل دريا، آرامگاه امامزاده مشهور به «شاه محمد تقى» واقع است. بر سنگ قبر اوليه مشخصات امامزاده و احيانا سال تولد و وفات او حك شده بود كه به علت مرور زمان ناخوانا شده بود. نسب امامزاده شاه محمد تقى را نيز به امام موسى كاظم عليهالسلامرساندهاند.
امامزاده سيد مظفر
آرامگاه سيد مظفر از زيارتگاههاى مشهور بندرعباس است كه در «ناى بند» بر فراز تپهاى واقع است و مردم براى زيارت و نذر و نياز بدانجا روى مىآورند. نسب او را به امام موسى كاظم عليهالسلامرساندهاند و گفته مىشود كه در زمان متوكل عباسى از بغداد به ايران و بندرعباس مهاجرت كرده و تا پايان عمر در اين شهر زيسته است و عاقبت به وسيله شخصى به نام «تينگو» مسموم گرديده و مردم پيكر او را زير يك درخت «كهور» شست و شو داده و در محل كنونى به خاك سپردهاند.
امامزاده سيد كامل
اين امامزاده را آرامگاه يكى از نوههاى امام موسى كاظم عليهالسلام مىدانند. بناى آن در محلهاى به همين نام، در بندرعباس واقع شده است و گنبدى سفيد و جالب توجه دارد.
امامزاده امير ديوان
اين امامزاده از آثار مذهبى شهر ميناب است كه اهالى بومى، به خصوص بلوچها، توجه ويژهاى به آن دارند.
قدمگاه خضر و الياس
در چند آبادى جزيره قشم مانند قشم و باسيدو و پى پشت زيارتگاههايى منسوب به «خدر» (= خضر) و الياس قرار دارند كه مردم اين زيارتگاه را قدمگاه اين دو قديس مىپندارند.
جزيره نشينان خضر و الياس را موكل و نگهبان درياها و پشتيبان صيادان و ملاهان و جاشوان مىانگارند. به پنداشت عامه مردم جزيره نشين خضر زنده جاودانه است و در همه جا و در همه حال پيوسته حضور دارد.
هنگامى كه دريا خشم مىگيرد و آبها به تلاطم در مىآيند و بيم شكستن و غرق كشتىها و مرگ كشتىبانان و ماهيگيران در دريا مىرود، زنانِ مردانى كه به دريا رفتهاند، در زير چارطاقى اين قدمگاه گرد مىآيند و دست به دعا و نيايش فراز مىآورند و خضر و الياس را به يارى مردانشان فرا مىخوانند. هنگامى كه دريا از صيادان روى بر مىگرداند و صيادان با تورهاى تهى از ماهى به خشكى باز مىگردند، زنان به زيارت خضر به قدمگاه خضر، يا «پا خضر» مىروند و از او بركت تورهاى ماهيگيران دعا مىكنند و با نذر و نياز استمداد مىجويند.
زيارت شيخ برخ الاسود
شيخ برخ الاسود درويشى اهل بصره و صاحب كشف و كرامات بود، او قرنها پيش با يك كشتى به جزيره قشم آمد و در اين جا كه اكنون مزار اوست، از ديدگاه همراهان و پيروانش پنهان شد. پيروانش بقعهاى روى نهانگاه او ساختند و آن را زيارتگاه خود كردند.
درخت خواجه كريم
جزيره نشينان جزيره قشم برخى از درختچهها و درختان مانند خرگ و كُنار (سدر) را مقدس مىپندارند و به شاخههاى آنها دخيل مىبندند و از آنها حاجتخواهى مىكنند. معروفترين درخت كنار مقدسى، كنار كهنسال خواجه كريم در كنار بركه تِلا در لافت است.
خواجه كريم بانى و سازنده بركه تلاست. مىگويند او 366 حلقه چاه، برابر با روزهاى سال كبيسه، در گودال پشت قلعه معروف به قلعه نادرى حفر كرد تا آب باران در آنها جمع و ذخيره شود. 30 تا 40 حلقه از اين چاهها كه آبدهى دارند، هنوز باز ماندهاند.
در كنار اين بركه درخت كنارى روييده كه طول عمرش به اندازه بركه دراز و 200 سال مىرسد. اين درخت به نام خواجه كريم مشهور است. مردم اين درخت را مقدس مىپندارند و شكستن و سوزاندن شاخههاى آن را ناشايست و گناه مىانگارند. زنان براى شفاى بيماران و بچهدار شدن نذر مىكنند و تكه پارچههاى سبز رنگ به شاخههاى آن دخيل مىبندند.
زيارت امامزاده سيد سلطان محمد (رودان)
امامزاده سيد سلطان محمد از فرزندان حضرت امام موسى كاظم عليهالسلام مىباشد. اين زيارتگاه در 42 كيلومترى در مسير جاده رودان به رودخانه واقع شده است و به پير چوگان [در زبان محلى به پير چاغ] معروف است.
هر سال به ويژه در ايام نوروز تعداد زيادى از عاشقان اهل بيت عصمت و طهارت عليهالسلام راههاى دور و نزديك را پشت سر مىگذارند و به زيارت و پابوس امامزاده مىروند و معجزاتى از اين امامزاده ظاهر شده است.
تعدادى ديگر از امامزادگان و زيارتگاهها عبارتند از:
شيخ محمد يمبويه، بستك، دم دشت فتويه
شيخ محمد زنگبار، بستك، پا قلعه
كاكا محمد ديوانه، بستك، پا قلعه
شيخ عبدالصمد، بستك، غرب روستاى فتويه
امامزاده شيخ ابوالقاسم حضور، بستك، ميان راه آسفالته لار به بستك
شيخ خمره، بستك، ده كهنه
شيخ رستم، بستك، ده كهنه
شيخ كمال الدين بهزاد، بستك، مغرب ده كهنه
سيد قطب الدين، بستك، شرق ده كهنه
زاهد محمود، بستك، پشت كوه شب
سيد تاج الدين منصور بستك، بستك،
شيخ عبدالقادر سردودمان مشايخ وخوانينبستك، بستك
آرامگاه سيد محمد كامل پير، بستك، كميشك
آرامگاه شيخ عبدالرحمن، بستك،
شيخ احمد شيخ راشد مدنى، بستك،
حاجى ملا احمد عرشى بستك، ضلع شمالى مسجد جامع بستك
زيارتگاه سيد اميره، رودان، شهنظرى، اسلام آباد
زيارتگاه پير كوه، رودان،
زيارتگاه زيارتعلى، رودان، رودخانه
قدمگاه امام جعفر عليهالسلام، رودان،
شيخ حسن مدنى، بندر نخيلو
سيف الله القتال (معروف به قتال)، بندر نخيلو
زيارتگاه شيخ حسن، قشم، باسعيدو
زيارتگاه سيد فخرا، قشم، چاهوتى
زيارتگاه منصور، قشم،
زيارتگاه سيد احمد، قشم، بندر گوران
زيارتگاه امام زين العابدين عليهالسلام، قشم،
زيارتگاه سيد حسن، قشم،
زيارتگاه شاه شهيد، قشم،
زيارتگاه شيخ كولفانى، قشم،
قدمگاه سيد مظفر، قشم،
بقعه و زيارتگاه شيخ شاه عمر، قشم، سوزا
اماكن دينى اقليّتها
معبد هندوها
اين بنا كه به «بت گورى» نيز معروف است در شمال شرقى بندرعباس، مقابل بازار روز قرار دارد. كارشناسان مىگويند ساختمان اين معبد، در سال 1301 ه .ق در زمان حكومت محمد حسن خان سعد الملك ساخته شد. دليل ساختن اين معبد در اين منطقه وجود هندوهايى بود كه كاروانسرا و تجارت داشتند و بعد از ساختن معبد، موقوفاتى نيز براى آن تعيين كردند. در كنار بناى معبد، تالار بزرگى قرار دارد كه احتمالاً در زمان داير بودن معبد محل اجتماعات خاص بوده است. در پشت معبد نيز سكويى است كه شامگاهان هندوان مقيم در اين بندر در اطراف آن اجتماع مىكردند. مجاور اين سكو حوضچهاى وجود دارد كه آبشخور گاوهاى مقدس بود. در قسمت درونى معبد نيز بتخانهاى بود و بتهايى در آن وجود داشت كه هندوها براى عبادت به آنجا مىرفتند. از سال 1325 ه .ش تجار هندى مقيم بندرعباس كه به كشورشان باز مىگشتند، بتهاى خود را بردند. در حال حاضر در اين بتكده فقط چند قبر وجود دارد كه جايگاه بتها و خدايان را مشخص مىكند.
نيايشگاه ميترا
در پانزده كيلومترى شهر قشم، در مسير راهى كه به منطقه باستانى خربز يا خربس منتهى مىشود، در دل يك رشته كوه طولانى معمارى صخرهاى قرار دارد. ورود به اين فضاى صخرهاى از طريق روزنههاى غار مانندى ممكن است كه تعداد آنها به نُه روزن در سه رديف مىرسد، در رديف بالا شش، در حاشيه وسط دو و در پايين يك روزن تعبيه شده است. در پشت روزنهها، تالارى به مساحت 25 متر مربع و با ارتفاع 70/2 متر در دل صخره و سنگ حفر شده است. سقف تالار مسطح است. اين تالار محل به جاى آوردن مراسم مذهبى ويژهاى براى بزرگداشت درگذشتگان، و به احتمال بسيار قوى مركز پرستش «ايزد مهر» يا «ميترا» بوده است.
