زراعت و باغداری در استان آذربایجان شرقی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
زراعت
شرايط آب و هوايى، ويژگىهاى خاك و فراوانى آب، آذربايجان شرقى را به منطقهاى مناسب و مستعد براى كشاورزى و زراعت تبديل كرده است.
در اين سرزمين وسيع محصولاتى نظير گندم، جو، حبوبات، سبزيجات، صيفىجات، نباتات صنعتى، محصولات علوفهاى و انواع محصولات باغى به دست مىآيد كه برخى از آنها به خارج از كشور نيز صادر مىشود.
1ـ غلات
كشت غلات، خاصه گندم و جو، مهمترين فعاليتهاى زراعى استان را تشكيل مىدهد، به طورى كه در سال زراعى 1377 اراضى زير كشت غلات آذربايجان شرقى 569961 هكتار و ميزان توليد آن 876520 تن بوده است.
به اين ترتيب از لحاظ سطح زير كشت رتبه هفتم و از لحاظ توليد غلات رتبه چهارم كشور را دارا مىباشد.
مهمترين غلاتى كه در اين منطقه كشت مىشود عبارتند از: گندم، جو، برنج و ذرت، كه از لحاظ توليد گندم رتبه پنجم كشور را دارا مىباشد.
سطح زيركشت گندم استان، اعم از آبى و ديمى، در سال 77ـ1376، 484700 هكتار بوده كه از اين مقدار زمين زيركشت 756471 تن محصول به دست آمده است.
بعد از گندم، جو دومين محصول غله اين استان مىباشد كه سطح زيركشت آن در سال زراعى 77ـ1376، 80179 هكتار و توليد سالانه آن حدود 101600 تن بوده است.
برنج نيز در سطح استان به ميزان محدود كشت مىشود. ميزان اراضى زيركشت برنج 5029 هكتار و ميزان توليد آن 18249 تن بوده است.
2ـ حبوبات
عمدهترين حبوباتى كه در آذربايجان شرقى كشت مىگردد، عبارتند از نخود، لوبيا، عدس و ... كه سطح زيركشت اين محصولات در سال 1377 برابر با 65773 هكتار و توليد آن برابر با 30300 تن بوده است كه از لحاظ سطح زيركشت رتبه پنجم و از لحاظ توليد حبوبات رتبه چهارم را بعد از استانهاى لرستان، كرمانشاه و آذربايجان غربى دارا مىباشد.
از مجموع سطح زيركشت حبوبات استان، 7090 هكتار به صورت آبى و 58683 هكتار به صورت ديم كشت مىگردد.
3ـ سبزيجات
سبزيجات نظير، پياز، سيب زمينى، گوجه فرنگى از لحاظ اقتصادى داراى اهميت فوق العادهاى مىباشند، زيرا اين نوع محصولات در واحد سطح، چندين برابر غلات، مواد غذايى توليد مىكنند. سطح زيركشت سبزيجات در اين استان در سال 1377، 30448 هكتار و ميزان توليد آن 941732 تن بوده است. اين استان از لحاظ ميزان توليد سبزيجات رتبه سوم و از لحاظ سطح زيركشت رتبه هفتم را دارا بوده است.
در سال 77ـ1376، در اين استان 7739 هكتار از اراضى به كشت پياز اختصاص يافته بود كه با برداشت 267753 تن محصول، مقام اول توليد اين محصول را در كشور به خود اختصاص داده است.
4ـ محصولات جاليزى
محصولات جاليزى شامل خربزه، هندوانه، خيار مىباشد. در اين استان در سال زراعى 1377 سطح زيركشت اين محصولات 7462 هكتار بوده و ميزان توليد آن در همين سال 106319 تن برآورد شده است.
از سطح زيركشت محصولات جاليزى 4621 هكتار به صورت آبى و 2841 هكتار به صورت ديم كاشت مىشده است.
5ـ نباتات علوفهاى
نباتات علوفهاى شامل، يونجه، اسپرس، شبدر مىباشد كه كشت اين نباتات از نظر تغذيه دامها و حاصلخيزى خاك از اهميت ويژهاى برخوردار است.
سطح زيركشت نباتات علوفهاى در سال 1377، 112569 هكتار و ميزان توليد سالانه آن 633493 تن بوده است كه به صورت آبى و ديم كاشت مىشود.
6ـ نباتات صنعتى
نباتات صنعتى قابل كشت در اين استان شامل چغندر قند، پنبه، توتون، دانههاى روغنى مىباشد و در مجموع 9031 هكتار سطح زيركشت اين محصولات مىباشد. ميزان توليد اين محصولات در سال 1377 بالغ بر 15871 تن بوده است.
كشت پنبه به لحاظ چند مصرفى بودن محصول آن و ايجاد اشتغال، داراى اهميت فراوان است. كشت چغندر قند نيز از سالهاى پيش در شهرهاى اين استان رواج داشته و سطح زيركشت آن در سال 77ـ1376 حدود 78 هكتار و عملكرد آن 3183 تن بوده است.
باغدارى
استان آذربايجان شرقى از نظر باغدارى، با دارا بودن بيش از 76/4 درصد باغهاى كل كشور، يكى از مناطق مهم توليد خشكبار به شمار مىرود.
در اين استان سطح زيركشت درختان بارور در سال 1377 برابر با 77316 هكتار بوده كه از اين مقدار 688537 تن محصول به دست آمده است. حاشيه درياچه اروميه، جلگه تبريز و شهرستانهاى مراغه، مرند و اهر مهمترين مناطق باغدارى استان را تشكيل مىدهند.
در سال 1377 مهمترين محصولات باغى اين استان به شرح زير بوده است:
سيب درختى 286761 تن (كه بعد از استان آذربايجان غربى رتبه دوم را در كشور دارا مىباشد)، انگور 218509 تن (كه رتبه پنجم را در كشور دارا مىباشد)، زردآلو 83440 تن، بادام 19100 تن، پسته 120 تن، گلابى 20478 تن، گردو 14128 تن.
همچنين اين استان با توليد 29/34 درصد زردآلو و 05/17 درصد بادام از كل توليد كشور، جايگاه ويژهاى در توليد خشكبار دارد.
