مدارس دینی استان آذربایجان شرقی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
سرزمين آذربايجان در مقاطع حسّاس تاريخى داراى حوزههاى علمى نسبتا مجهز و قابل توجهاى بوده است كه از اين حوزهها رجال علمى نامورى برخاستهاند. مهمترين حوزه علمى كه در آذربايجان به وجود آمد، حوزه علميه نصيرى با الهام از حوزه علمى علاّمه حلّى(ره) با تشكيلات گسترده رصد خانه مراغه در دوره اسلامى بود كه بازتاب وسيعى در جهان اسلام داشت و طلاب فراوانى در اين حوزه در كنار استادان بزرگى چون علامه قطب الدين شيرازى، محى الدين مغربى و مويد الدين دمشقى به تعليم و تعلم پرداختهاند.
پس از حوزه نصيرى كه توسط خواجه نصير الدين طوسى در مراغه به وجود آمده بود، حوزه علميه ديگرى به نام ربع رشيدى توسط خواجه رشيد الدين فضل الله در عهد ايلخانان در اطراف تبريز برپا شد كه موقوفات فراوانى را جهت اداره آن معين كرده بودند و محلات زيادى جهت سكونت طلاب علوم دينى در آن ساخته بودند.
سومين حوزه علمى در عهد ايلخانان، حوزه علمى شنب غازان تبريز بود كه از نظر زمان و از بعد تاريخى و علمى همسو با ربع رشيدى محسوب مىشود.
محمود خان غازان به بركت تشرّف به دين اسلام اين حوزه را در كنار آرامگاه خود بنا كرد و طلاب علوم دينى از آن استفاده مىكردند.
از ديگر حوزههاى علمى در آذربايجان شرقى، حوزه علمى مجتهدىها در تبريز بود كه از عصر حكومت زنديه تا اواخر حكومت پهلوى امتداد برقرار بوده است.
خاندان مجتهدىها در اين مدت طولانى، حكومت شرعى و اداره حوزه علمى آذربايجان را با كمك ديگر خاندانهاى علمى مانند: خاندان انگجى، قاضى، خسروشاهى، اصولى، مولوى، زنوزى و ديگر خاندانها به عهده داشتند و طلاب علوم دينى را دور شمع محفل خود گرد مىآوردند.
بيشترين مزيت حوزه علمى آنان، عنايت به اتقان و استحكام پايههاى مقدماتى علوم اسلامى به ويژه علوم ادبى بود.
هماكنون مدارس علميه فراوانى به تربيت طلاب علوم دينى اشتغال دارند. از جمله اين مدارس كه تحت پوشش حوزه علميه قم نيز مىباشند به موارد زير مىتوان اشاره كرد:
مدرسه علميه ولى عصر(عج)، تبريز مدرسه علميه امام صادق عليهالسلام، اهر مدرسه علميه ولى عصر(عج)، بناب مدرسه علميه صاحب الزمان، مرند مدرسه علميه ولى عصر(عج)، هشترود مدرسه علميه رسول اكرم صلىاللهعليهوآله، هادى شهر مدرسه علميه اميرالمؤمنين عليهالسلام، مراغه.
علاوه بر مدارس تحت پوشش حوزه علميه قم، مدارس ديگرى نيز وجود دارند كه به تربيت طلاب علوم دينى مشغول مىباشند. از جمله اين مدارس مىتوان از: مدرسه صادقيه، مدرسه حاج صفرعلى، مدرسه خواجه علىاصغر، مدرسه طالبيه، مدرسه جعفريه، مدرسه ظهيريه، مدرسه كاظميه و مدرسه نصريه در تبريز را نام برد.
