زندگی جانوری در استان آذربایجان شرقی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
با توجه به وسعت و اهميت استان از لحاظ آب و هوا، موقعيت جغرافيايى، وجود كوهستانهاى مرتفع و بارندگى نسبتا فراوان، انواع پوشش گياهى در سطح استان مشاهده مىگردد.
1ـ پوشش جنگلى
با وجود آنكه آذربايجان منطقهاى مرطوب بوده و از نظر ميزان بارندگى در سطح كشور بعد از نواحى خزرى قرار مىگيرد اما به علت سرماى شديد و برف زياد در زمستان جنگلهاى اين استان مانند جنگل شمال انبوه وسيع نيست.
وسعت پوشش جنگلى استان بالغ بر 144075 هكتار است كه 2/1 درصد كل جنگلهاى كشور و 07/3 درصد از وسعت استان را شامل مىگردد.
از اين وسعت قريب به 45/57 درصد جزو جنگلهاى نيمه مرطوب ارسبارانى، 49/38 درصد جزو جنگلهاى نيمه خشك و 61/3 درصد جزو جنگلهاى مناطق شور مىباشد.
جنگلهاى استان بخشى از جنگلهاى شمال غرب كشور را شامل مىگردند كه بقاياى جنگلهاى انبوه منطقه ما بين رود ارس، درياچه اروميه و درياى مازندران است و به منزله پل طبيعى، جنگلهاى شمال ايران را به جنگلهاى مرطوب گلشين ارمنستان متصل مىنمايد.
مهمترين منطقه جنگلى استان در شهرستانهاى اهر و كليبر گسترده شده كه به لحاظ وجود گونههاى «ممرز، سرخدار، افرا، نارون، گيلاس و زغال اخته»، شباهت زيادى به جنگلهاى مرطوب و نيمه مرطوب و به لحاظ وجود گونههاى خشك پسندى چون «بنه»، داغداغان و عناب شباهت زيادى به جنگلهاى خشك و نيمه خشك دارد.
عرصه پوشش جنگلى استان در گذشتههاى نه چندان دور بالغ بر 387 هزار هكتار بوده است، ليكن در حال حاضر داراى 144 هزار هكتار رويشگاه جنگلى مىباشد و از پوشش گياهى چوب منطقه صرفا از جنگلهاى ارسباران مىتوان ياد كرد كه آن هم جزو جنگلهاى حفاظتى و حمايتى بوده و در چهار واحد هيدرولوژيك سلن چاى، كليبر چاى، ايلگنه چاى و حاجيلر چاى گسترده است.
انواع مهم درختان جنگلى موجود در استان عبارتند از: راش (قزلگوز)، بلوط، مَمْرَز (اولاس)، افرا، ون.
درختان ميوه جنگلى از قبيل گردو، گيلاس، انار، فندق، آلوچه، سيب، گلابى و به كه در تمام نقاط جنگلى استان، خاصه در جنگلهاى كليبر و اهر به فراوانى يافت مىشوند.
از گياهان، گل بنفشه و انواع ديگر آن، پيچك صحرايى، عشقه و گياهان پهن برگ و كنگرهدار، مانند بالديرقان در نواحى جنگلى ديده مىشود.
2ـ پوشش گياهى مراتع
مراتع استان به طور عمده در ارتفاعات قره داغ، بز غوش، سهند و در سرزمينهاى هموار و پايكوهى و دشتها و جلگههاى پراكنده وجود دارد. مساحت كل مراتع استان، حدود 240 هزار هكتار مىباشد.
پوشش گياهى مراتع و زمينهاى مزروعى: چمن، اوچ قولاغ، شبدر وحشى، جارو، گَوَن، بوته كتيرا، كنگر وحشى، يوشان، خارشتر، قياغ اوتى، شيرين بيان، بوياق باشى (روناس) و گندميان و پوشش گياهى آنها، انواع جلبكها و پونه و بولاغ اوتى و بومادران و بزوشاست.
مراتع استان ثروت طبيعى مهمى است كه غالبا مورد استفاده عشاير و دامپروران و روستاييان قرار مىگيرد.
