منابع آب استان یزد

الف: آب‏هاى سطحى

رودخانه‏ها

در اين استان دو رودخانه دائمى اعظم ـ بند پائين و شور بهاباد ـ جعفر آباد و چند رودخانه فصلى آن هم در بعضى از شهرستان‏ها وجود دارد كه عبارتند از:

شهرستان يزد رودخانه پائين دره.

شهرستان اردكان رودخانه‏هاى چاه متك، خرانق، دو كالى، رحمت آباد،كال هزار چيل.

شهرستان بافق آب سيّده، سفيدان، شور، شور آب، شور بافق و شور سيرنر.

رودخانه پايين دره

اين رودخانه از دامنه‏هاى شيركوه طى ريزابه‏هاى متعدد سرچشمه مى‏گيرد و پس از مشروب ساختن روستاهايى چون قوروق، شيخ على شاه، باغستان، آشنايى، باقى آباد، تزرجان، بناتك، منشاد و ثانى آباد از شمال بغداد آباد عبور مى‏كند و رو به سوى شمال شرقى به سوى روستاى فهرج روان مى‏شود و در ريگزار جنوب شرقى يزد ناپديد مى‏گردد.

رودخانه چاه متك

اين رودخانه فصلى از دامنه شمالى كوه هامانه، 52 كيلومترى شمال شرقى اردكان و 6 كيلومترى غرب روستاى چاه متك سرچشمه مى‏گيرد. در طول مسير از كنار آب انبارهاى شهريار و اسماعيل مى‏گذرد و در 7 كيلومترى غرب اردكان به مسيل رودخانه رحمت آباد وارد مى‏شود.

رودخانه خرانق

اين رودخانه از ارتفاعات پيرامون خرانق در 60 كيلومترى جنوب شرقى اردكان سرچشمه مى‏گيرد و رو به سوى شمال از روستاى خرانق و دوكالى مى‏گذرد. در روستاى دوكالى به سوى جنوب شرقى منحرف مى‏شود و به نام رودخانه دوكالى از مسيرى به نام گدار هزار چيل عبور مى‏كند و در 28 كيلومترى جنوب شرقى خرانق به كوير درانجير وارد مى‏شود.

رودخانه سفيدان

اين رودخانه از دامنه كوه‏هاى پيرعلى و بند مرازون در 69 كيلومترى شمال شرقى بافق سرچشمه مى‏گيرد و در طول مسير خود از كنار حوض حسنعلى اسماعيل و حوض ملاّ مى‏گذرد و در 89 كيلومترى شمال شرقى بافق به كوير ساغند وارد مى‏شود.

رودخانه شور بافق

اين رودخانه از دهستان نوق حدود 60 كيلومترى شمال غربى رفسنجان سرچشمه مى‏گيرد و پس از آميختن با ريزابه‏هاى متعدد به دهستان حرمه از شهرستان بافق وارد مى‏شود و در سر راه از كنار روستاهاى ده خواجه، عباس آباد، حسن آباد و همت آباد مى‏گذرد و در شرق شهر بافق به كوير درانجير وارد مى‏شود و در بخش‏هاى شمالى كوير مزبور ناپديد مى‏شود.

ب: آب‏هاى زيرزمينى

از روزگار كهن يكى از منابع مهم مورد استفاده مردم يزد آب‏هاى زيرزمينى بوده است. از سال 1333 ه .ش كار حفر و بهره بردارى از چاه‏هاى عميق و نيمه عميق نيز شروع شده و به علت نياز دائم اين فعاليت به سرعت در منطقه گسترش يافته است به گونه‏اى كه امروزه در اغلب مناطق استان انواع چاه‏هاى عميق و نيمه عميق جايگزين قنوات شده است.

سفره‏هاى كوهستانى

بيشتر دره‏هاى ارتفاعات شيركوه مانند طزر جان، ده بالا، منشاد، بنادك سادات، سانيج، على آباد، قطر آباد و كذاب به صورت سفره‏هاى محلى كم عمق تشكيل شده كه برداشت از اين سفره‏ها هم‏چنان از طريق چشمه‏ها و قنوات صورت مى‏گيرد.

سفره‏هاى مناطق نيمه كوهستانى

دشت‏هاى مهريز و ابراهيم آباد و تفت عموما داراى سفره‏هاى نيمه عميق است و از طريق قنوات و چاه‏هاى نيمه عميق مورد بهره‏بردارى قرار مى‏گيرد.

سفره اصلى آب زير زمينى (دشت يزد ـ اردكان)

اين سفره كه بخش عمده دشت يزد ـ اردكان از جنوب فهرج تا شمال اردكان را شامل مى‏شود بزرگ‏ترين و بهترين سفره زيرزمينى استان است كه آب مورد مصرف كشاورزى، شرب و صنعت شهرستان‏هاى بزرگ يزد، ميبد، اردكان و توابع را تامين مى‏كند.

قنات‏ها و چاه‏ها

تعداد كاريزها يا قنات‏هاى داير يزد، رستاق، ميبد، اردكان و دشت‏هاى نيمه كوهستانى مهريز و تفت و ديگر نواحى استان 2943 رشته قنات با تخليه سالانه 873 هزار متر مكعب است. در استان يزد حدود 4361 حلقه چاه عميق و نيمه عميق مورد بهره‏بردارى است كه حدود 1720 حلقه عميق و حدود 2641 حلقه نيمه عميق است.