پیشینه مذهبی استان کرمانشاه
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
پيشينه مذهبى
ساكنان فلات ايران، از جمله منطقه كرمانشاهان در دوره ماقبل تاريخ معتقد بودند كه حيات آفريده يك ربهالنوع است و منبع آن مؤنث است و نه مذكر. بسيارى از مجسمههاى كوچك از ربهالنوعى برهنه كه در مكانهاى ماقبل تاريخى ايران، از جمله استان كرمانشاهان به دست آمده است، نشان مىدهد كه انسان پيش از تاريخ كرمانشاهان داراى اين گونه معتقدات بوده است. پس از آن، در دوره عيلاميان، بتپرستى رواج يافته كه در پى كاوشهاى باستان شناسى، بتهايى از خدايان اين دوره كشف شده است.
متون بابلى مربوط به قوم كاسى نشان مىدهد كه در سرزمين آنان از جمله كرمانشاهان، اختلاطى از آيينهاى مختلف وجود داشته كه در آن خدايانى از منشأ آسيايى در جنب خدايان بابلى، هند و اروپايى قرار داشتهاند.
روزگارى كه آيين مزدايى در برابر مهرپرستى قد علم كرد، بين پيروان دو آيين، اختلاف عقيده پيدا شد و بدين جهت مزدا پرستى نتوانست تا مدتى در همه نقاط ايران گسترش يابد. بنابر روايات ايرانى، چون چند سده قبل از ميلاد مسيح، پيامبرى در ايران ويج (يعنى وطن آرياييها) ظهور كرده بود كه او را «زراتوشترا» مىگفتند، لذا دين ملى ايرانيان پيش از اسلام متأثر از نام وى، «زرتشى» نام گرفت.
آيين زرتشت همانند دين يهود و مسيح، اساس يكتاپرستى بشر و يكى از مظاهر پر ارج مادى و معنوى ايران زمين است. اين آيين از روزگار مادها تا انقراض دولت ساسانى، همواره در ميان تمامى ايرانيان به ويژه مردم كرمانشاه محبوبيت و نفوذ معنوى كامل داشته است.
طبق عقايد زرتشت، راستى ريشه همه سعادتها و مايه خيرهاست و دروغ ريشه تمام شرها و باعث هلاكت است. انسان در سه چيز بايد راستى پيشه كند: در منش، گويش و روش. به عبارتى بايد پندار نيك، گفتار نيك و كردار نيك پيشه كند تا در صف پيروان «اهورامزدا» درآيد و گرنه گرفتار دوزخ خواهد شد.»
علاوه بر دين زرتشت، دين مسيح نيز در منطقه كرمانشاه پيروانى داشته است. همزمان با به سلطنت رسيدن يزدگرداول و به سبب دشمنى وى با مغان و موبدان، نسبت به مسيحيان رأفت و مهربانى پيش گرفت و شناسايى رسمى دين مسيح در ايران آغاز شد به طورى كه در سال 1410 ميلادى حدود چهل ناحيه اسقفى در ايران وجود داشته است.
آيين مسيح ابتدا در بينالنهرين ظهور كرد و سپس در فلات ايران انتشار يافت. طبق نقل منابع تاريخى، در سال 424 ميلادى، كردستان (منطقه كردنشين ايران) از جمله مناطقى بود كه داراى اسقف بود و از آنجا كه در آن زمان مرسوم نبود كه در نقاطى كه تعداد كمى مسيحى زندگى مىكرد، اسقف مخصوص برود، از اين رو معلوم مىشود كه اين ناحيه داراى مسيحيان فراوان بوده است.
با انقراض حكومت ساسانى و تسلط مسلمين بر كشور ايران، دين زرتشت كه دين رسمى كشور بود رو به اضمحلال نهاد و بيشتر ايرانيان به دين اسلام گرويدند. پس از فتح كرمانشاه در سال 21 هجرى به دست مسلمين اكثر مردم كرمانشاه به دين اسلام روى آوردند گرچه برخى نيز بر كيش خود ماندگار شدند.
امروزه اكثريت مردم استان كرمانشاه پيرو دين اسلام و مذهب جعفرى اثنى عشرى هستند و گروهى نيز از مذهب اهل سنت پيروى مىكنند. اقليتهاى مذهبى ساكن در اين استان زرتشتى، كليمى و مسيحى مىباشند.
بر اساس نتايج تفصيلى سرشمارى عمومى نفوس و مسكن آبان ماه 1375 از مجموع جمعيت استان 1774691 نفر مسلمان، 350 نفر زرتشتى، 167 نفر كليمى، 154 نفر مسيحى و 834 نفر پيرو ساير اديان بودهاند. وضعيت دينى 2400 نفر اظهار نشده بوده است.
از مجموع جمعيت مسلمانان 1095412 در نقاط شهرى و 669441 نفر در نقاط روستايى سكونت داشتهاند.
بر اساس اين آمار، از جمعيت استان، 78/99 درصد را مسلمانان تشكيل مىدادهاند.
اين نسبت در نقاط شهرى 74/99 درصد و در نقاط روستايى 85/99 درصد بوده است.
جدول 1ـ5ـ توزيع نسبى جمعيت بر حسب دين به تفكيك ساكن و غير ساكن
ديناستانساكنغيرساكن نقاطشهرىنقاطروستايى
جمع00/10000/10000/10000/100
مسلمان78/9974/9985/9982/99
زرتشتى02/002/001/001/0
مسيحى01/001/000/000/0
كليمى01/001/000/000/0
ساير و اظهار نشده18/021/013/017/0
مأخذ: سرشمارى عمومى نفوس و مسكن ـ 1375، نتايج تفصيلى استان كرمانشاه.
