آموزش و پرورش در استان کرمانشاه
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
در زمانهاى قديم، كسب دانش و علوم قديمه در كرمانشاهان منحصر به مكتب خانهها بود. به تدريج در اثر افزايش مبادلات بازرگانى و فرهنگى و همچنين عزيمت ايرانيان به اروپا و نشر روزنامهها به زبان فارسى زمينههاى مساعدى را براى تأسيس مدارس در اين استان فراهم ساخت و آموزشگاههايى براى عموم داير شد.
در سال 1277 يا 1278 ه .ش در اثر كوشش عدهاى از افراد روشنفكر و فرهنگ دوست، تعدادى دبستان به نامهاى محتشميه، علميه، اسلاميه، آليانس، رشديه، حقوق و نصرت در كرمانشاه داير شد، ولى به علت وجود تعصبات شديد بعضى از مردم و نداشتن اعتبار و بودجه مورد نياز و همچنين شورش سالارالدوله، مدارس فوق به استثناى علميه و مدرسه فرانسوى آليانس تعطيل گرديد و به جاى آنها مدرسه دولتى تأسيس يافت.
در سال 1290 ه .ش اداره معارف در كرمانشاهان تأسيس و مرحوم ميرزا اسماعيل خان معاضدالملك معروف به اديب كرمانشاهى كه فارغالتحصيل مدرسه دارالفنون بود به عنوان كارگزار و نماينده اداره معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه تعيين و مشغول به كار شد.
وى در راه ترويج و پيشرفت فرهنگ تلاش بسيارى كرد و براى تأمين هزينههاى مورد نياز، مبادرت به تشكيل انجمنى از معاريف و فرهنگ دوستان نمود و با كمك و همراهى رئيس اداره دارايى و گمركات وقت مقرر شد از كالاهاى وارده به استان، معادل پنج دينار توسط اداره گمرك وصول گردد. از اين طريق وسايل و ابزار مورد نياز دو باب مدرسه «حقوق» و «نصرت» تهيه شد.
بعد از اين مدارس، دو مدرسه ديگر به نام محمديه در كرمانشاه و صمصاميه در قصر شيرين تأسيس گرديد. پس از معاضدالملك افراد ديگرى چون سيد ابوالقاسم بهبهانى، مزينالملك، ايوب سپهرى، قوامى، حسين كزازى قوام العلماء و سيدكاظمخان ديوانسالار در سمت رياست اداره معارف نسبت به گسترش خدمات فرهنگى اقدام كردند و مدارس دولتى و ملى بسيارى را در اين استان تأسيس نمودند
