منابع آب استان سیستان و بلوچستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
با توجه به آب و هواى استان سيستان و بلوچستان و شدت تبخير آب، عموما آب اين منطقه از طريق چشمهها، حفر چاههاى عميق و نيمه عميق و رودخانههاى دايمى، فصلى و سيلابها تأمين مىشود. منبع اصلى آب دشت سيستان و در حقيقت شاهرگ حياتى منطقه سيستان، رودخانه هيرمند است كه از كوههاى هندوكش و ارتفاعات بابا يغما در چهل كيلومترى كابل در غرب افغانستان سرچشمه مىگيرد و پس از طى 1050 كيلومتر وارد خاك ايران مىشود و پس از مشروب نمودن بخشى از اراضى سيستان وارد درياچه هامون مىشود.
گاهى نيز طغيان رودخانه سبب خسارات سنگينى از قبيل از بين بردن زمينهاى كشاورزى و محصولات آنها و نابودى احشام و واحدهاى مسكونى در مناطق روستايى مىشود.
يكى از اختلافات اساسى ايران و افغانستان از گذشته؛ مسئله تقسيم آب رود هيرمند بوده است. اين اختلافات موجب معاهداتى در پاريس و سازمان ملل متحد شده است.
ناحيه بلوچستان داراى رودخانههاى متعددى چون بمپور، كاجو (كاجه)، سرباز (باهوكلات)، كهير (نيكشهر)، ماشكيد (ماشكل)، رابچ (فنوج)، باهو كلات و سيانجان (تلخ آب) مىباشد.
رودخانه بمپور
از رودهاى دايمى و پر آب بلوچستان است و از ارتفاعات كارواندر كه در 120كيلومترى شمال شرقى ايرانشهر واقعشده، سرچشمه گرفتهاست بر روى رودخانه بمپور سدبمپور قرارگرفته است. از آنجا كه رودبمپور در مسير خود گاه دردل ريگزارها مىخزد وگاه آشكارا جريان پيدا مىكند از شگفتانگيزترين رودهاى جهان است. طول اين رودخانه 313 كيلومترمىباشد.
رودخانه سرباز (باهوكلات)
از پرآبترين رودهاى بلوچستان و از كوه بيرگ در شمال زابل و كوههاى بمپور سرچشمه مىگيرد و نواحى سرباز، باهوكلات، دشتيارى و پيشين را مشروب و به خليج گواتر در درياى عمان مىريزد.
رودخانه ماشكيد (ماشكل)
از كوههاى جنوب شرقى بلوچستان سرچشمه گرفته و پس از عبور از شمال بم پشت، وارد پاكستان مىشود.
شاخههاى اصلى اين رودخانه؛ سيميش، روتك و ماشكيد، هر كدام به نحوى در آبادى مناطق سيب سوران، زابلى و شهر سراوان نقش دارند.
رودخانه رابچ (فنوج)
اين رودخانه از ارتفاعات فنوج و بنت سرچشمه مىگيرد و پس از مشروب كردن بسيارى از اراضى روستاهاى اطراف خود وارد شهرستان چابهار شده و از آنجا به درياى عمان مىريزد.
رودخانه سيانجان
اين رودخانه از ارتفاعات اطراف كوه تفتان سرچشمه مىگيرد و پس از مشروب ساختن بخش لاديز و عبور از ميرجاوه وارد خاك پاكستان مىشود. از درياچههاى استان مىتوان از درياچه هامون (سيستان)، جازموريان و درياچه چاه غيبى نام برد.
ـ درياچه هامون با مساحت 458 هزار هكتار و عمق متوسط 5 متر در فصول پرآبى محل مناسبى براى پرورش ماهى و تأمين علوفه دامها از طريق مراتع حاشيه آن است.
ـ درياچه جازموريان در غرب بلوچستان واقع شده و بيش از نيمى از آن در استان كرمان واقع است و هليل رود از ارتفاعات كرمان و بمپور از بلوچستان به آن مىريزد.
ـ درياچه غيبى نيز در جنوب غربى خاش واقع است.
بر اساس آمار سال 1377، اين استان داراى 631 حلقه چاه عميق، 4620 حلقه چاه نيمه عميق، 1258 دهنه قنات و 612 چشمه بوده است. مقدار تخليه سالانه آنها 1422 ميليون متر مكعب بوده است.
