نژاد و تیره در استان خوزستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
پيش از اسلام نژادهاى مختلفى از جمله:
سياهان، ماردها، اوكسيها، كيسيها،
پراتاكينها، صابيان، يهوديان، يونانيان،
روميان، هنديان و عيلاميان
در نقاط مختلف اين استان پراكنده بودهاند.
در حال حاضر بقايايى از اين نژادها در اين منطقه وجود دارد.
اين بقايا بيشتر در دزفول و شوشتر سكونت دارند. اما جدا كردن آنها از نژادهاى ديگر مشكل است.
لرها و عربها مهمترين نژادهاى ساكن در اين استان مىباشند.
عربها بيشتر در خوزستان غربى و جنوبى ساكن هستند و لرها نيز در خوزستان شمالى و شرقى ساكن مىباشند.
عشاير و طوايف خوزستان
عشاير استان خوزستان به دو دسته عشاير عرب و عشاير غير عرب تقسيم مىشوند.
عشاير عرب
مهمترين عشاير عرب خوزستان كعب شادگان و عشاير ميان آب هستند و برخى طوايف عرب ديگر نيز در اين استان سكونت دارند كه در ذيل به هر يك از اين عشاير و طوايف اشاره مىشود:
عشاير كعب شادگان از شش طايفه به نامهاى:
البوغبيش، خنافره، حزبه، دوارجه،
عساكره و مقدم تشكيل شده است.
طايفه البوغبيش از تيرههاى:
البو بالا، البو شهباز، البو حاج على، البو صالح،
بيت خيطان، بيت البو شمال، البو محمود، زبيد و ابو جليل،
بنى رشيد، البو زياد، بيت بند ذيجان، رفيع،
اثامنه، سليح و البو سليط تشكيل شده است.
طايفه خنافره از دو طايفه كوچكتر به نامهاى چوامل و البو حمدى تشكيل شده است.
طايفه چوامل شامل تيرههاى:
البو جنام، البو زنبور، سوالم، چوامل،
مزرعه و اماده مىباشد.
طايفه البو حمدى شامل تيرههاى:
البو خنفر، البو خضير و شاوردى است.
طايفه حزبه از تيرههاى:
البو حمودى، البو حاوى، البو غنام، البو غونيم،
عثمان، بلاعطه و البو حميدان تشكيل شده است.
طايفه دوارجه شامل تيرههاى:
البو سوادى، البو عبد الوالى، البو ناظر و البو موسى مىباشد.
طايفه عساكره شامل دو تيره دريس و عساكره مىشود.
هر يكى از اين تيرههاى اصلى از شاخههاى مختلفى تشكيل شدهاند.
تيره دريس از شاخههاى:
البو على، ال سعدى، مطاوى، سليمانى،
عقديه، البو عبادى، البو دهله، شياخين،
البو نعيم، البو بيرى و البو عبيد تشكيل شده است.
تيره عساكره شامل شاخههاى:
سليح، البو مسعود، البو عامر، البو صبيح،
البو حمود، البو غضبان، بيت عزيز، بيت صمد،
بيت دلى و بيت شلاكه مىشود.
طايفه مقدم از دو تيره مقدم خزعل و مقدم حفش تشكيل شده است.
تيره اصلى مقدم خزعل از تيرههايى چون:
بيت سباهى، بيت خواجه علوان، عبدالخفير، بيت نخزان،
محاسبه، سويلان، ربيهات و نوامر شكل گرفته است.
عشاير ميان آب در منطقه ميان آب بين دو رودخانه كرخه و دز سكونت دارند. طوايف:
عبد الخان، مزرعه، البو روايه، خسرج،
سادات و كعب عشاير ميان آب را تشكيل مىدهند.
طايفه عبد الخان از تيرههاى:
نصيرى، بنى عقبه، شويه، بهاول،
عبيد يا كاكاهى، بنى تميم، شمَر، بيت قباشى،
عطاشنه و حينه تشكيل شده است.
طايفه مزرعه از هفت تيره تشكيل مىشود كه سه تيره آن در ميان آب و چهار تيره در بستان، جراحى و شادگان سكونت دارند.
تيرههاى ساكن ميان آب عبارتند از:
سعيديه، زريرات و لمه
و تيرههاى ساكن در بستان و شادگان عبارتند از:
هريزات، آل بوحيرز، آل بوحبير و آل بو حريجه.
طايفه البو روايه كه در هويزه سكونت دارد شامل تيرههاى:
البو سلمان، البو بدوى، البو عزير و آل اعلاف مىشود.
طايفه خسرج از تيرههاى:
تركى، عبدالله و لطيف تشكيل شده است.
طايفه كعب از تيرههاى:
مغان، الحايى، فرج الله و كرم الله تشكيل شده است.
طايفه سادات از تيرههاى:
سادات موسوى جزايرى، سادات فواضل و سادات جعادله تشكيل شده است.
ساير عشاير عرب خوزستان شامل طوايف:
باوى، سلامت، آل كثير، منتفج،
آل خميس، بنى طرف و شريفه مىشوند.
طايفه باوى از تيرههاى:
البو كردان، آمور، البو اطوى، البو بليد،
بوريه، فراتسه، هواشيم، حامه،
الجابره، بنى خالد، معاويه، بيت نصير و
بيت نواصره تشكيل شده است.
طايفه سلامت از سه تيره:
حميد السليم، مسخ و آل بويس تشكيل گرديده است.
طايفه آل كثير كه در اهواز و دزفول سكونت دارند از تيرههاى:
عنافجه، ضياغمه و سعد تشكيل گرديده است.
طايفه آل خميس كه در نواحى رامهرمز و شادگان زندگى مىكنند از تيرههاى:
آل بوعباد، احمديه، جنام، منصور،
محسن، بنى رشيد، رضايج السفيح، رضايج السلطان،
سورقى، زبيدى و ظهاريه تشكيل شده است.
طايفه بنى طرف كه در دشت آزادگان در حوالى هويزه به سر مىبرند شامل تيرههاى:
سوارى، مزرعه، مشرفه، بنى صالح،
مروان، قاطع و سيد نعمت مىشود.
طايفه شريفه متشكل از پنج تيره مىباشد.
ـ تيره رجبيه در صويره، مشيريه و هنديجان بسر مىبرند.
ـ تيره بنى چولان در خلف آباد،
ـ تيره جباره در بونور،
ـ تيرههاى مقاطف و موالى در داهه زندگى مىكنند.
عشاير غير عرب
در اين استان ايلها و طوايف لر، قشقايى و افشار نيز زندگى مىكنند. طوايف غير عرب خوزستان عبارتند از:
طايفه سگوند رحيم خانى كه در شوش زندگى مىكنند متشكل از تيرههاى:
مختوا، قلى، على دوست، حاجى مشه،
سگوند، خرده، خداوردى، محمد،
حاجى كلى، مهدى خانى، شه عينل، عين الوند،
كولى وند، نوكره مران، مال امير، چتال،
ليوه، دلى، كرد، سيلورزى و
رشنو مىباشد.
طايفه عمله كه در اطراف شوش سكونت دارند شامل تيرههاى:
شوهن، كاوند، هورى، كرد،
باتولى، چنارى، حسن غلامعلى، هشارو،
منگرى ظهيرى، درويش، حاجى مشه و حاجى كلى مىباشد.
طايفه جانكى كه در دامنه غربى ارتفاعات منگشت بين خاك بهمئى، مكوند و رامهرمز زندگى مىكنند از تيرههاى:
ابوالعباسى، جلالى، زنگنه، كرد،
شير على و مبينى تشكيل شده است.
طايفه گندز لو كه يكى از طوايف ايل افشار است در پيرامون شوشتر زندگى مىكنند.
عشاير ميان آب بين دو رود كرخه و دز سكونت دارند.
طايفه لركى يكى از طوايف ايل قشقايى بوده كه به اين استان مهاجرت نموده است.
اين طايفه در حوالى بهبهان به سر مىبرند. منطقه اصلى آنها ابوالفارس در نزديكى بهبهان است.
