فقیهان و مفسران استان سمنان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
مدیر سیستم (بحث | مشارکتها) جز (۱ نسخه) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | آيت الله ابوالقاسم دامغانى | ||
| + | |||
| + | آيت الله آقاى شيخ ابوالقاسم دامغانى، شاگرد بزرگ شيخ انصارى و شيخ مهدى آل كاشف الغطا بوده است. | ||
| + | |||
| + | شيخ انصارى در اجازهاى كه براى ايشان نوشته، تعبير فرموده: «علامة العلماء و عمدة الفضلاء حاوى الفروع و الاصول ولدنا الاعز الشيخ ابوالقاسم الدامغانى». آن بزرگوار پس از رسيدن به مقامات عاليه و كمال، در سال 1280 ه .ق به ايران برگشته و چندى در تهران توقف نمود. | ||
| + | آنگاه به دامغان مراجعت و به خدمات دينى و انجام وظايف خويش پرداخت تا اينكه در ماه شوال 1336 ه .ق از دنيا رفت و در مقبره (بكير بن اعين) مدفون گرديده است. | ||
| + | |||
| + | تأليفات وى عبارتند از: ضياء الانوار، رسالهاى در اصول دين، حاشيه بر معالم. | ||
| + | |||
| + | آقا شيخ احمد شاهرودى | ||
| + | |||
| + | شيخ احمد بن محمد على شاهرودى يكى از علماى برجسته، در سال 1282 ه .ق در شاهرود متولد شد و پس از تحصيلات مقدماتى در اين شهر، براى تكميل تحصيلات، عازم كربلا و نجف اشرف گرديد و سپس به ايران بازگشت و به تدريس فقه و اصول پرداخت. | ||
| + | |||
| + | وى در سال 1350 ه .ق در قم وفات يافت و در قبرستان نو مدفون گرديد. | ||
| + | |||
| + | برخى از تأليفات وى عبارتند از: ازالة الاوهام فى جواب ينابيع الاسلام، ايقاظ النائمين، مرآت العارفين فى دفع شبهات المبطلين، تنبيه الغافلين، مدينة الاسلام روح تمدن، حق المبين. | ||
| + | |||
| + | آيت الله دامغانى | ||
| + | |||
| + | آيت الله حاج شيخ نعمت الله دامغانى از مدرسين بزرگ نجف اشرف، در حدود سال 1291 ه .ق در دامغان متولد گرديد و پس از فراگرفتن مقدمات، به مشهد مقدس مشرف شد و مدت بيست و يك سال از محضر بزرگانى چون آيتالله زاده كفايى، حاج فاضل، آيت الله سبحانى و حاج شيخ حسنعلى اصفهانى، كامياب گرديد. در سال 1335 ه .ق به نجف اشرف مهاجرت نمود و در حوزه درس آيت الله نائينى و آقا ضياء عراقى حاضر شد. وى در نجف اشرف به تدريس فقه و اصول و فلسفه مشغول شد تا اينكه در سال 1361 ه .ق بدرود حيات گفت و در همان جا به خاك سپرده شد. | ||
| + | |||
| + | فيض سمنانى | ||
| + | |||
| + | آقا شيخ رضا فيض فرزند احمد على سرخهاى يكى از مجتهدين و فضلاى معروف سمنان بوده است كه در سال 1299 ه .ق در سرخه سمنان متولد شد. وى در سن 23 سالگى وارد نجف اشرف شد و ضمن شركت در درس آيتالله سيد محسن كوه كمرهاى به مدت هفت سال در آنجا كسب فيض نمود. سپس بخاطر اصرار مادرش به ايران بازگشت و در قريه سرخه، اقامت گزيد. | ||
| + | |||
| + | اما پس از مدتى به علت رنجش خاطرى كه از طرف اهالى سرخه برايش فراهم شده بود، سرخه را به قصد سمنان ترك گفت و از سال 1322 تا 1333 ه .ش در مسجد سلطانى سمنان حلقه درسى تشكيل داد و به تدريس پرداخت. پس از آن به علت عارض شدن ضعف و پيرى، مجلس درس را به منزل خود در چاپارخانه (كوچه فيض) انتقال داد. | ||
| + | |||
| + | بى اعتنايى به مال و منال و جاه و مقام دنيوى در ايشان به حدى بود كه پيشنهاد وزير دادگسترى مبنى بر قبول رياست دادگاه آستان قدس رضوى را نپذيرفت و با كمال بلند نظرى و وارستگى از قبول كار دولتى عذر خواست. | ||
| + | |||
| + | مرگ وى در روز پانزدهم محرم الحرام 1380 ه .ق مطابق با نوزدهم تيرماه 1339 ه .ش در سمنان اتفاق افتاد و در ايوان امامزاده يحيى، مدفون گرديد. | ||
| + | آثار قلمى ايشان عبارتند از: كتاب طهارت، كتاب ارث، كتاب خلقت. | ||
| + | |||
| + | آيت الله ترابى | ||
| + | |||
| + | آيت الله حاج سيد ميرزا آقا ترابى در سال 1310 ه .ق در دامغان متولد شد و پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى، به تهران مهاجرت نمود و مدت سه سال از محضر شيخ مسيح طالقانى و اساتيد ديگر بهره برد و پس از آن به مشهد مشرف شد و در خدمت شيخ حسن برسى، ملاعباس على فاضلى و آقابزرگ رضوى تلمذ نمود و مجددا به تهران بازگشت و از محضر درس سيد محمد تنكابنى، و سيد حسن يزدى و ميرزا طاهر تنكابنى استفاده كرد. | ||
| + | |||
| + | آيت الله ترابى در سال 1341 ه .ق به قم عزيمت نمود و از دروس آيات عظام حايرى يزدى، يثربى كاشانى، حجت و فيض بهرهمند شد. | ||
| + | |||
| + | به دنبال تقاضاى مردم دامغان از آيت الله حايرى، مبنى بر اقامت ايشان در دامغان، آيهالله حايرى، وى را به دامغان اعزام داشت تا در اين شهر نسبت به اقامه جماعت و رسيدگى به امور شرعى مردم اقدام نمايد. | ||
| + | |||
| + | سرانجام در سال 1380 ه .ق در تهران به رحمت ايزدى پيوست و پيكرش به قم منتقل شد و در حرم حضرت معصومه عليهاالسلام به خاك سپرده شد. | ||
| + | |||
| + | آيت الله سيد جعفر شاهرودى | ||
| + | |||
| + | آيت الله سيد جعفر شاهرودى در شاهرود متولد شد و پس از خواندن مقدمات علوم حوزوى، ابتدا به مشهد مقدس و از آنجا در سال 1341 ه .ق به قم مهاجرت نمود و سالها از محضر عالم ربانى حاج ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى، آيت الله حايرى يزدى و اساتيد ديگر استفاده نمود. | ||
| + | |||
| + | آنگاه به نجف اشرف عزيمت كرد و چندين سال در محضر آيت الله نائينى، آقا ضياء عراقى و سيد ابوالحسن اصفهانى كسب فيض نمود تا به مدارج بالاى علمى و درجه اجتهاد نايل آمد. | ||
| + | |||
| + | وى در سال 1364 ه .ق به ايران مراجعت و چند ماهى در رى توقف كرد. آنگاه به تهران رفت و به خدمات دينى و اقامه جماعت پرداخت تا اينكه سرانجام در ماه ربيع الاول 1393 ه .ق، دعوت حق را اجابت كرد. | ||
| + | |||
| + | پيكر مطهرش پس از انتقال به قم در قبرستان شيخان مدفون گرديد. | ||
| + | |||
| + | آيت الله العظمى سيد محمود شاهرودى | ||
| + | |||
| + | آيت الله العظمى سيد محمود شاهرودى از مشاهير مراجع تقليد در عصر حاضر و مفاخر بزرگ شهرستان شاهرود مىباشد. | ||
| + | |||
| + | ايشان در سال 1301 ه .ق در روستاى آقا عبدالله شاهرود چشم به جهان گشود و دروس ابتدايى و مقدمات علوم دينى را در شهر بسطام كه در آن روز حوزه قابل ملاحظهاى داشت، فرا گرفت و در سال 1328 ه .ق براى ادامه تحصيلات، عازم حوزه علميه نجف شد و ضمن استفاده از محضر درس آخوند خراسانى و محقق نائينى به زودى در رديف علما و مراجع بزرگ دينى قرار گرفت. نسب شريف آن بزرگوار به حضرت زيدبن على بن الحسين عليهالسلام منتهى مىشود. | ||
| + | بعد از فوت آيات عظام اصفهانى و بروجردى، اكثر مردم خراسان، مازندران، تهران، افغانستان، كشورهاى عربى و قاطبه مردم شاهرود و دامغان به تقليد از ايشان پرداختند. | ||
| + | |||
| + | آيت الله شاهرودى سرانجام در هجده شعبان 1394 ه .ق، در سن 93 سالگى، پس از تحمل ناراحتىها و اهانتهايى كه از طرف دولت بعث عراق به ايشان شد، دارفانى را وداع گفتند و جهان شيعه را عزادار نمودند. | ||
| + | |||
| + | آثار و تأليفات آن بزرگوار عبارتند از: تقريرات درس آيت الله ضياء الدين عراقى. تقريرات درس آيت الله ميرزا حسين نائينى در فقه. كتاب الطهاره. رساله تيمم. رساله وضو. كتاب الحج. رسالهاى در مواريث. كتاب زكات. رسالهاى در قاعده لاضرار. | ||
| + | |||
| + | علامه حائرى (سمنانى) | ||
| + | |||
| + | آيت الله شيخ جلالالدين علامه حائرى در سال 1255 ه .ق در كربلاى معلى ديده به جهان گشود. پدرش آيت الله شيخ على علامه حائرى مازندرانى و مادرش سيده زهرا دختر آيت الله حاج سيد ابراهيم طباطبايى مجتهد اصفهانى بود. | ||
| + | |||
| + | او پس از طى مقدمات، سطوح عاليه را نزد پدر و عمو و جدّ بزرگوارش و ساير فقها فرا گرفت. | ||
| + | |||
| + | او سپس به نجف اشرف آمد و اين زمانى بود كه پدرش از نجف عازم بابل و مقيم آن شهر شده بود. چند سالى از كربلا به سامرا رفت و تحت سرپرستى ميرزا محمد تقى شيرازى از محضرشان كسب علم كرد و در انتقال حوزه درس ميرزا به كربلا به همراه ايشان به كربلا برگشت. مراتب اجتهاد وى مورد تأييد آيت الله شريعت اصفهانى و ساير بزرگان آن روز كربلا و نجف قرار گرفت. | ||
| + | |||
| + | او در سال 1333 به بابل آمد و جاى خالى آيت الله شيخ ولىالله مدرس را پر كرد. علامه حائرى در مبارزات سياسى شركت فعال داشت و زمانى كه ميرزا محمد تقى شيرازى عليه اشغال عراق توسط ارتش انگليس حكم جهاد صادر نمودند، آن بزرگوار مأمور آمادهسازى قبايل كنار رود فرات براى نبرد مسلحانه بودند. | ||
| + | |||
| + | او خود به تيراندازى، اسبسوارى و شنا آشنا بود. علامه به علت مبارزه با غصب زمينهاى كشاورزان از سوى رضاخان در مازندران به زندان افتاد و بعد از شهريور 1320 كه شمال كشور به اشغال ارتش سرخ شوروى درآمد، با تشكيل گروه موسوم به طرفداران مكتب قرآن به مبارزه عليه اشغالگران روس پرداخت و كميته ترور حزب توده مازندران وى را در دادگاه خلق محكوم به اعدام كرده بود و فردى به نام جوادى مأمور ترور وى بود كه در اين راه موفقيتى كسب نكرد. در نهضت ملى شدن صنعت نفت از فعالان سياسى بود و در حمايت از آيت الله كاشانى كوتاهى نكرد. | ||
| + | |||
| + | در نهضت امام خمينى هميشه با شجاعت از امام حمايت كرد و هرگز حاضر نشد عليه ايشان (كه حكومت شاه سعى مىكرد از علما عليه امام امضاء بگيرد) چيزى بگويد و يا بنويسد. | ||
| + | |||
| + | علامه در سال 1357 ه .ش دار فانى را وداع و در آستانه امامزاده قاسم بابل مدفون گرديد. | ||
| + | |||
| + | برخى از آثار علمى او عبارتند از: رساله استصحاب، تفسير الكفاية، مبانى تشيع. | ||
| + | |||
| + | آيت الله مهدوى شاهرودى | ||
| + | |||
| + | آيت الله شيخ عبدالله شاهرودى در سال 1321 ه .ق در شاهرود متولد شد و پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى در شاهرود، عازم مشهد شد و دروس سطح را به اين شهر به پايان رسانيد. | ||
| + | |||
| + | در سال 1340 ه .ق به شاهرود مراجعت و در مدت يكسال توقف خود در شاهرود، از بحث والد عالى مقام خود استفاده كرد و پس از آن به قم هجرت كرد و از محضر آيات بزرگى نظير آيت الله اصفهانى و نائينى (كه در آن موقع در قم تبعيد بودند)، استفاده نمود. همچنين مدت دو سال از محضر درس آيت الله حايرى يزدى نيز استفاده برد. پس از آن به نجف اشرف مشرف شد و از محضر آقا ضياء الدين عراقى و محقق نائينى بهرهمند گرديد. | ||
| + | |||
| + | وى در سال 1350 ه .ق، بعد از ارتحال والدش، به شاهرود مراجعت نمود و به تدريس فقه و اصول و انجام وظايف دينى اشتغال ورزيد و كمكم مرجعيت مهم روحانى و سياسى و اجتماعى پيدا نمود تا اينكه در سال 1377 ه .ق به واسطه ضعف و كسالت، به تهران مراجعت نمود و در اين شهر مقيم شد. | ||
| + | |||
| + | آيت الله عالمى | ||
| + | |||
| + | حضرت آيت الله محمد على عالمى دامغانى فرزند حجت الاسلام آقا شيخ جواد در شب نيمه ماه مبارك رمضان سال 1306 ه .ش در روستاى حجاجى دامغان ديده به جهان گشود. | ||
| + | |||
| + | در شش سالگى، قرآن مجيد را در مكتب خانه همان روستا فرا گرفت و دوره ابتدايى در مدرسه روستاى قدرت آباد سپرى كرد. پس از آن به تحصيلات حوزوى رو آورد و تحصيلات مقدماتى رانزد حاج شيخ غلامحسين خيرى گذراند و براى تكميل تحصيلات، عازم همدان شد و از محضر اساتيد آن ديار كسب فيض كرد و دروس دوره سطح را در آنجا به پايان رساند و يك سال نيز در درس خارج آخوند ملا على همدانى شركت كردند. | ||
| + | آيت الله عالمى در سال 1331 به قم عزيمت كرد و در اين شهر مقدس، رحل اقامت افكند و از محضر دروس خارج فقه و اصول آيات عظام بروجردى، گلپايگانى و امام خمينى بهرهمند گرديد. همچنين مدتى نيز از درس اصول آيت الله داماد و تفسير علامه طباطبايى بهره برد تا اينكه به درجه اجتهاد نايل آمد. | ||
| + | |||
| + | وى در سال 1342، برحسب تقاضاى مردم متدين سمنان از محضر آيتالله العظمى گلپايگانى(ره)، عازم سمنان شد و در اين شهر به تبليغ و تشكيل حوزه علميه و تدريس طلاب جوان و اقامه جماعت پرداخت. | ||
| + | |||
| + | در ماههاى ابتدايى ورود ايشان به سمنان، به خاطر روشنگرىها و مبارزه با رژيم ستم شاهى، مورد تعقيب رژيم قرار گرفت و مدت يك سال به بافت كرمان تبعيد شد. وى در تمام راهپيمايىهاى دوران انقلاب، پيشاپيش صفوف مردم حركت مىكرد و مردم را به پايدارى و استقامت دعوت مىكرد. | ||
| + | روحيه شجاعت و استقامت او به حدى بود كه ساواك را مجبور ساخت در سحرگاه چهاردهم آذرماه 1357، منزل وى را به محاصره در آورد و به همراه فرزند خردسالش، دستگير و بازداشت نمايد. به دنبال اين اقدام ساواك، مردم شهر با تعطيلى مغازهها و تحصن در دادگسترى، خواهان آزادى ايشان گرديدند و در نتيجه فشار مردم، مجبور به آزادى وى گرديدند. | ||
| + | |||
| + | بعد از پيروزى انقلاب نيز بلافاصله اقدام به تشكيل كميته انقلاب نمودند و عملاً اداره امور شهر را بر عهده گرفتند و تا سال 1367، قريب به ده سال در مسئوليتهاى اجراى نظير بنياد مستضعفان استان سمنان، دادستان انقلاب اسلامى، دادگاه انقلاب، بنياد مسكن انقلاب اسلامى، سرپرستى عقيدتى، سياسى شهربانى و حاكم شرع دادگاه كيفرى يك، ايفاى نقش نمودند. | ||
| + | از خصوصيات بارز اخلاقى حضرت آيت الله عالمى، صبر و بردبارى بر مصا | ||
| + | ئب و گذشت ايشان مىباشد. برخوردارى از خصلت مردم دارى، نيز موجب شده است تا ايشان مورد توجه عام و خاص باشند و در حد توان، نسبت به قضاى حوائج و رفع مشكلات مادى و معنوى مردم، اقدام مىكردند. | ||
| + | |||
| + | معظم له داراى تأليفات متعددى است كه برخى از آنها عبارتند از: پيغمبر و ياران (پنج جلد). جوانان چه مىپرسند، اين كتاب كه پيرامون سئوالات و مشكلات مذهبى جوانان است بالغ بر 12 بار به زبان فارسى و يكبار نيز به زبان اردو چاپ شده است. شاگردان مكتب ائمه (سه جلد)؛ تحقيقى در احوال 330 تن از ياران ائمه عليهالسلام. حسين نفس مطمئنه. صحنههاى قيامت از ديدگاه قرآن، ترجمه مشاهير القيامه سيد قطب. رساله عربى در ارث زوجه. رساله عربى در رضاع. شرح بر عروة الوثقى. رساله عربى در فصل و قواطع صلوة. نقدى بر تصوف. | ||
| + | |||
| + | آيت الله اشرفى | ||
| + | |||
| + | آيت الله مصطفى اشرفى فرزند آيت الله حاج شيخ بزرگ شاهرودى در رمضان سال 1354 ه .ق برابر با دى ماه 1314 ه .ش، در مشهد مقدس چشمه به جهان گشود. به دنبال واقعه خونين مسجد گوهرشاد و تبعيد والد گرامى به شاهرود، ايشان نيز به اين شهر عزيمت نمودند و تحصيلات ابتدايى را در اين شهر سپرى نمودند. سپس به تحصيلات حوزوى رو آوردند و مدت دو سال در شاهرود به فراگيرى مقدمات علوم حوزوى پرداختند و براى ادامه تحصيل، روانه مشهد مقدس گرديدند و طى هفت سال اقامت در جوار بارگاه حضرت ثامن الائمة، سطوح مقدمات و عالى را به پايان رساند، و مدت يكسال و نيم در درس خارج حضرت آيت الله العظمى ميلانى شركت كردند. خلال تحصيلات حوزوى، موفق به اخذ مدرك ديپلم نيز گرديدند. | ||
| + | معظم له در سال 1336 ه .ش، براى تكميل تحصيلات وارد نجف اشرف گرديد و طى هفده سال اقامت در اين شهر مقدس، از محضر اساتيد بزرگ و آيات عظام شاهرودى، خويى، حاج شيخ حسن حلى، حكيم و امام خمينى كسب فيض نمود و با اخذ اجازه اجتهاد از محضر برخى از اين بزرگان، در مرداد ماه سال 1353 ه .ش به ايران مراجعت كردند و در جوار والد معظم در شاهرود مستقر شدند. | ||
| + | |||
| + | آيت الله اشرفى در مدت اقامت خود در شاهرود، موفق به تجديد حيات مدرسه علميه بازار كه در اين مدت رو به افول نهاده بود، گرديدند و با تلاش شبانهروزى ايشان، بحمدالله حوزه علميه شاهرود حياتى دوباره يافت. | ||
| + | |||
| + | معظمله علاوه بر تبليغ در داخل كشور تاكنون چندين بار موفق به تبليغ در كشورهاى اروپايى نظير تركيه، هلند، رومانى و بلژيك شدهاند و در اين كشورها به دفاع از مواضع جمهورى اسلامى به ويژه در دوران جنگ تحميلى، پرداختهاند. | ||
| + | |||
| + | آيت الله اشرفى در سال 1362، حسب الامر حضرت امام خمينى(ره) به مشهد مقدس مشرف شدهاند و در اين شهر به تدريس و تبليغ مشغولند و معمولاً در ايام تعطيلى حوزه، به منظور رسيدگى به امور حوزه علميه شاهرود، به اين شهر مىآيند و برنامههاى حوزه را نظارت مىكنند. | ||
| + | |||
| + | از جمله خدمات عام المنفعه ايشان مىتوان به موارد زير اشاره كرد:تأسيس مدرسه ملى جهت تربيت دانشآموزان در دوران ستم شاهى. تجديد بناى مدرسه علميه اسماعيليه معروف به مدرسه بازار. تأسيس كتابخانه و اختصاص بخشى از مدرسه به آن و تأسيس كتابخانهاى عمومى با ظرفيت بيست هزار جلد كتاب. احداثچند بابمسجد درشهر مانند مسجدرضوى ودر روستاها مانندمسجد روستاى پرو. احداث درمانگاه. | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
[[رده:فقیهان و مفسران]] | [[رده:فقیهان و مفسران]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۱۵:۳۹
آيت الله ابوالقاسم دامغانى
آيت الله آقاى شيخ ابوالقاسم دامغانى، شاگرد بزرگ شيخ انصارى و شيخ مهدى آل كاشف الغطا بوده است.
شيخ انصارى در اجازهاى كه براى ايشان نوشته، تعبير فرموده: «علامة العلماء و عمدة الفضلاء حاوى الفروع و الاصول ولدنا الاعز الشيخ ابوالقاسم الدامغانى». آن بزرگوار پس از رسيدن به مقامات عاليه و كمال، در سال 1280 ه .ق به ايران برگشته و چندى در تهران توقف نمود. آنگاه به دامغان مراجعت و به خدمات دينى و انجام وظايف خويش پرداخت تا اينكه در ماه شوال 1336 ه .ق از دنيا رفت و در مقبره (بكير بن اعين) مدفون گرديده است.
تأليفات وى عبارتند از: ضياء الانوار، رسالهاى در اصول دين، حاشيه بر معالم.
آقا شيخ احمد شاهرودى
شيخ احمد بن محمد على شاهرودى يكى از علماى برجسته، در سال 1282 ه .ق در شاهرود متولد شد و پس از تحصيلات مقدماتى در اين شهر، براى تكميل تحصيلات، عازم كربلا و نجف اشرف گرديد و سپس به ايران بازگشت و به تدريس فقه و اصول پرداخت.
وى در سال 1350 ه .ق در قم وفات يافت و در قبرستان نو مدفون گرديد.
برخى از تأليفات وى عبارتند از: ازالة الاوهام فى جواب ينابيع الاسلام، ايقاظ النائمين، مرآت العارفين فى دفع شبهات المبطلين، تنبيه الغافلين، مدينة الاسلام روح تمدن، حق المبين.
آيت الله دامغانى
آيت الله حاج شيخ نعمت الله دامغانى از مدرسين بزرگ نجف اشرف، در حدود سال 1291 ه .ق در دامغان متولد گرديد و پس از فراگرفتن مقدمات، به مشهد مقدس مشرف شد و مدت بيست و يك سال از محضر بزرگانى چون آيتالله زاده كفايى، حاج فاضل، آيت الله سبحانى و حاج شيخ حسنعلى اصفهانى، كامياب گرديد. در سال 1335 ه .ق به نجف اشرف مهاجرت نمود و در حوزه درس آيت الله نائينى و آقا ضياء عراقى حاضر شد. وى در نجف اشرف به تدريس فقه و اصول و فلسفه مشغول شد تا اينكه در سال 1361 ه .ق بدرود حيات گفت و در همان جا به خاك سپرده شد.
فيض سمنانى
آقا شيخ رضا فيض فرزند احمد على سرخهاى يكى از مجتهدين و فضلاى معروف سمنان بوده است كه در سال 1299 ه .ق در سرخه سمنان متولد شد. وى در سن 23 سالگى وارد نجف اشرف شد و ضمن شركت در درس آيتالله سيد محسن كوه كمرهاى به مدت هفت سال در آنجا كسب فيض نمود. سپس بخاطر اصرار مادرش به ايران بازگشت و در قريه سرخه، اقامت گزيد.
اما پس از مدتى به علت رنجش خاطرى كه از طرف اهالى سرخه برايش فراهم شده بود، سرخه را به قصد سمنان ترك گفت و از سال 1322 تا 1333 ه .ش در مسجد سلطانى سمنان حلقه درسى تشكيل داد و به تدريس پرداخت. پس از آن به علت عارض شدن ضعف و پيرى، مجلس درس را به منزل خود در چاپارخانه (كوچه فيض) انتقال داد.
بى اعتنايى به مال و منال و جاه و مقام دنيوى در ايشان به حدى بود كه پيشنهاد وزير دادگسترى مبنى بر قبول رياست دادگاه آستان قدس رضوى را نپذيرفت و با كمال بلند نظرى و وارستگى از قبول كار دولتى عذر خواست.
مرگ وى در روز پانزدهم محرم الحرام 1380 ه .ق مطابق با نوزدهم تيرماه 1339 ه .ش در سمنان اتفاق افتاد و در ايوان امامزاده يحيى، مدفون گرديد. آثار قلمى ايشان عبارتند از: كتاب طهارت، كتاب ارث، كتاب خلقت.
آيت الله ترابى
آيت الله حاج سيد ميرزا آقا ترابى در سال 1310 ه .ق در دامغان متولد شد و پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى، به تهران مهاجرت نمود و مدت سه سال از محضر شيخ مسيح طالقانى و اساتيد ديگر بهره برد و پس از آن به مشهد مشرف شد و در خدمت شيخ حسن برسى، ملاعباس على فاضلى و آقابزرگ رضوى تلمذ نمود و مجددا به تهران بازگشت و از محضر درس سيد محمد تنكابنى، و سيد حسن يزدى و ميرزا طاهر تنكابنى استفاده كرد.
آيت الله ترابى در سال 1341 ه .ق به قم عزيمت نمود و از دروس آيات عظام حايرى يزدى، يثربى كاشانى، حجت و فيض بهرهمند شد.
به دنبال تقاضاى مردم دامغان از آيت الله حايرى، مبنى بر اقامت ايشان در دامغان، آيهالله حايرى، وى را به دامغان اعزام داشت تا در اين شهر نسبت به اقامه جماعت و رسيدگى به امور شرعى مردم اقدام نمايد.
سرانجام در سال 1380 ه .ق در تهران به رحمت ايزدى پيوست و پيكرش به قم منتقل شد و در حرم حضرت معصومه عليهاالسلام به خاك سپرده شد.
آيت الله سيد جعفر شاهرودى
آيت الله سيد جعفر شاهرودى در شاهرود متولد شد و پس از خواندن مقدمات علوم حوزوى، ابتدا به مشهد مقدس و از آنجا در سال 1341 ه .ق به قم مهاجرت نمود و سالها از محضر عالم ربانى حاج ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى، آيت الله حايرى يزدى و اساتيد ديگر استفاده نمود.
آنگاه به نجف اشرف عزيمت كرد و چندين سال در محضر آيت الله نائينى، آقا ضياء عراقى و سيد ابوالحسن اصفهانى كسب فيض نمود تا به مدارج بالاى علمى و درجه اجتهاد نايل آمد.
وى در سال 1364 ه .ق به ايران مراجعت و چند ماهى در رى توقف كرد. آنگاه به تهران رفت و به خدمات دينى و اقامه جماعت پرداخت تا اينكه سرانجام در ماه ربيع الاول 1393 ه .ق، دعوت حق را اجابت كرد.
پيكر مطهرش پس از انتقال به قم در قبرستان شيخان مدفون گرديد.
آيت الله العظمى سيد محمود شاهرودى
آيت الله العظمى سيد محمود شاهرودى از مشاهير مراجع تقليد در عصر حاضر و مفاخر بزرگ شهرستان شاهرود مىباشد.
ايشان در سال 1301 ه .ق در روستاى آقا عبدالله شاهرود چشم به جهان گشود و دروس ابتدايى و مقدمات علوم دينى را در شهر بسطام كه در آن روز حوزه قابل ملاحظهاى داشت، فرا گرفت و در سال 1328 ه .ق براى ادامه تحصيلات، عازم حوزه علميه نجف شد و ضمن استفاده از محضر درس آخوند خراسانى و محقق نائينى به زودى در رديف علما و مراجع بزرگ دينى قرار گرفت. نسب شريف آن بزرگوار به حضرت زيدبن على بن الحسين عليهالسلام منتهى مىشود. بعد از فوت آيات عظام اصفهانى و بروجردى، اكثر مردم خراسان، مازندران، تهران، افغانستان، كشورهاى عربى و قاطبه مردم شاهرود و دامغان به تقليد از ايشان پرداختند.
آيت الله شاهرودى سرانجام در هجده شعبان 1394 ه .ق، در سن 93 سالگى، پس از تحمل ناراحتىها و اهانتهايى كه از طرف دولت بعث عراق به ايشان شد، دارفانى را وداع گفتند و جهان شيعه را عزادار نمودند.
آثار و تأليفات آن بزرگوار عبارتند از: تقريرات درس آيت الله ضياء الدين عراقى. تقريرات درس آيت الله ميرزا حسين نائينى در فقه. كتاب الطهاره. رساله تيمم. رساله وضو. كتاب الحج. رسالهاى در مواريث. كتاب زكات. رسالهاى در قاعده لاضرار.
علامه حائرى (سمنانى)
آيت الله شيخ جلالالدين علامه حائرى در سال 1255 ه .ق در كربلاى معلى ديده به جهان گشود. پدرش آيت الله شيخ على علامه حائرى مازندرانى و مادرش سيده زهرا دختر آيت الله حاج سيد ابراهيم طباطبايى مجتهد اصفهانى بود.
او پس از طى مقدمات، سطوح عاليه را نزد پدر و عمو و جدّ بزرگوارش و ساير فقها فرا گرفت.
او سپس به نجف اشرف آمد و اين زمانى بود كه پدرش از نجف عازم بابل و مقيم آن شهر شده بود. چند سالى از كربلا به سامرا رفت و تحت سرپرستى ميرزا محمد تقى شيرازى از محضرشان كسب علم كرد و در انتقال حوزه درس ميرزا به كربلا به همراه ايشان به كربلا برگشت. مراتب اجتهاد وى مورد تأييد آيت الله شريعت اصفهانى و ساير بزرگان آن روز كربلا و نجف قرار گرفت.
او در سال 1333 به بابل آمد و جاى خالى آيت الله شيخ ولىالله مدرس را پر كرد. علامه حائرى در مبارزات سياسى شركت فعال داشت و زمانى كه ميرزا محمد تقى شيرازى عليه اشغال عراق توسط ارتش انگليس حكم جهاد صادر نمودند، آن بزرگوار مأمور آمادهسازى قبايل كنار رود فرات براى نبرد مسلحانه بودند.
او خود به تيراندازى، اسبسوارى و شنا آشنا بود. علامه به علت مبارزه با غصب زمينهاى كشاورزان از سوى رضاخان در مازندران به زندان افتاد و بعد از شهريور 1320 كه شمال كشور به اشغال ارتش سرخ شوروى درآمد، با تشكيل گروه موسوم به طرفداران مكتب قرآن به مبارزه عليه اشغالگران روس پرداخت و كميته ترور حزب توده مازندران وى را در دادگاه خلق محكوم به اعدام كرده بود و فردى به نام جوادى مأمور ترور وى بود كه در اين راه موفقيتى كسب نكرد. در نهضت ملى شدن صنعت نفت از فعالان سياسى بود و در حمايت از آيت الله كاشانى كوتاهى نكرد.
در نهضت امام خمينى هميشه با شجاعت از امام حمايت كرد و هرگز حاضر نشد عليه ايشان (كه حكومت شاه سعى مىكرد از علما عليه امام امضاء بگيرد) چيزى بگويد و يا بنويسد.
علامه در سال 1357 ه .ش دار فانى را وداع و در آستانه امامزاده قاسم بابل مدفون گرديد.
برخى از آثار علمى او عبارتند از: رساله استصحاب، تفسير الكفاية، مبانى تشيع.
آيت الله مهدوى شاهرودى
آيت الله شيخ عبدالله شاهرودى در سال 1321 ه .ق در شاهرود متولد شد و پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى در شاهرود، عازم مشهد شد و دروس سطح را به اين شهر به پايان رسانيد.
در سال 1340 ه .ق به شاهرود مراجعت و در مدت يكسال توقف خود در شاهرود، از بحث والد عالى مقام خود استفاده كرد و پس از آن به قم هجرت كرد و از محضر آيات بزرگى نظير آيت الله اصفهانى و نائينى (كه در آن موقع در قم تبعيد بودند)، استفاده نمود. همچنين مدت دو سال از محضر درس آيت الله حايرى يزدى نيز استفاده برد. پس از آن به نجف اشرف مشرف شد و از محضر آقا ضياء الدين عراقى و محقق نائينى بهرهمند گرديد.
وى در سال 1350 ه .ق، بعد از ارتحال والدش، به شاهرود مراجعت نمود و به تدريس فقه و اصول و انجام وظايف دينى اشتغال ورزيد و كمكم مرجعيت مهم روحانى و سياسى و اجتماعى پيدا نمود تا اينكه در سال 1377 ه .ق به واسطه ضعف و كسالت، به تهران مراجعت نمود و در اين شهر مقيم شد.
آيت الله عالمى
حضرت آيت الله محمد على عالمى دامغانى فرزند حجت الاسلام آقا شيخ جواد در شب نيمه ماه مبارك رمضان سال 1306 ه .ش در روستاى حجاجى دامغان ديده به جهان گشود.
در شش سالگى، قرآن مجيد را در مكتب خانه همان روستا فرا گرفت و دوره ابتدايى در مدرسه روستاى قدرت آباد سپرى كرد. پس از آن به تحصيلات حوزوى رو آورد و تحصيلات مقدماتى رانزد حاج شيخ غلامحسين خيرى گذراند و براى تكميل تحصيلات، عازم همدان شد و از محضر اساتيد آن ديار كسب فيض كرد و دروس دوره سطح را در آنجا به پايان رساند و يك سال نيز در درس خارج آخوند ملا على همدانى شركت كردند. آيت الله عالمى در سال 1331 به قم عزيمت كرد و در اين شهر مقدس، رحل اقامت افكند و از محضر دروس خارج فقه و اصول آيات عظام بروجردى، گلپايگانى و امام خمينى بهرهمند گرديد. همچنين مدتى نيز از درس اصول آيت الله داماد و تفسير علامه طباطبايى بهره برد تا اينكه به درجه اجتهاد نايل آمد.
وى در سال 1342، برحسب تقاضاى مردم متدين سمنان از محضر آيتالله العظمى گلپايگانى(ره)، عازم سمنان شد و در اين شهر به تبليغ و تشكيل حوزه علميه و تدريس طلاب جوان و اقامه جماعت پرداخت.
در ماههاى ابتدايى ورود ايشان به سمنان، به خاطر روشنگرىها و مبارزه با رژيم ستم شاهى، مورد تعقيب رژيم قرار گرفت و مدت يك سال به بافت كرمان تبعيد شد. وى در تمام راهپيمايىهاى دوران انقلاب، پيشاپيش صفوف مردم حركت مىكرد و مردم را به پايدارى و استقامت دعوت مىكرد. روحيه شجاعت و استقامت او به حدى بود كه ساواك را مجبور ساخت در سحرگاه چهاردهم آذرماه 1357، منزل وى را به محاصره در آورد و به همراه فرزند خردسالش، دستگير و بازداشت نمايد. به دنبال اين اقدام ساواك، مردم شهر با تعطيلى مغازهها و تحصن در دادگسترى، خواهان آزادى ايشان گرديدند و در نتيجه فشار مردم، مجبور به آزادى وى گرديدند.
بعد از پيروزى انقلاب نيز بلافاصله اقدام به تشكيل كميته انقلاب نمودند و عملاً اداره امور شهر را بر عهده گرفتند و تا سال 1367، قريب به ده سال در مسئوليتهاى اجراى نظير بنياد مستضعفان استان سمنان، دادستان انقلاب اسلامى، دادگاه انقلاب، بنياد مسكن انقلاب اسلامى، سرپرستى عقيدتى، سياسى شهربانى و حاكم شرع دادگاه كيفرى يك، ايفاى نقش نمودند. از خصوصيات بارز اخلاقى حضرت آيت الله عالمى، صبر و بردبارى بر مصا ئب و گذشت ايشان مىباشد. برخوردارى از خصلت مردم دارى، نيز موجب شده است تا ايشان مورد توجه عام و خاص باشند و در حد توان، نسبت به قضاى حوائج و رفع مشكلات مادى و معنوى مردم، اقدام مىكردند.
معظم له داراى تأليفات متعددى است كه برخى از آنها عبارتند از: پيغمبر و ياران (پنج جلد). جوانان چه مىپرسند، اين كتاب كه پيرامون سئوالات و مشكلات مذهبى جوانان است بالغ بر 12 بار به زبان فارسى و يكبار نيز به زبان اردو چاپ شده است. شاگردان مكتب ائمه (سه جلد)؛ تحقيقى در احوال 330 تن از ياران ائمه عليهالسلام. حسين نفس مطمئنه. صحنههاى قيامت از ديدگاه قرآن، ترجمه مشاهير القيامه سيد قطب. رساله عربى در ارث زوجه. رساله عربى در رضاع. شرح بر عروة الوثقى. رساله عربى در فصل و قواطع صلوة. نقدى بر تصوف.
آيت الله اشرفى
آيت الله مصطفى اشرفى فرزند آيت الله حاج شيخ بزرگ شاهرودى در رمضان سال 1354 ه .ق برابر با دى ماه 1314 ه .ش، در مشهد مقدس چشمه به جهان گشود. به دنبال واقعه خونين مسجد گوهرشاد و تبعيد والد گرامى به شاهرود، ايشان نيز به اين شهر عزيمت نمودند و تحصيلات ابتدايى را در اين شهر سپرى نمودند. سپس به تحصيلات حوزوى رو آوردند و مدت دو سال در شاهرود به فراگيرى مقدمات علوم حوزوى پرداختند و براى ادامه تحصيل، روانه مشهد مقدس گرديدند و طى هفت سال اقامت در جوار بارگاه حضرت ثامن الائمة، سطوح مقدمات و عالى را به پايان رساند، و مدت يكسال و نيم در درس خارج حضرت آيت الله العظمى ميلانى شركت كردند. خلال تحصيلات حوزوى، موفق به اخذ مدرك ديپلم نيز گرديدند. معظم له در سال 1336 ه .ش، براى تكميل تحصيلات وارد نجف اشرف گرديد و طى هفده سال اقامت در اين شهر مقدس، از محضر اساتيد بزرگ و آيات عظام شاهرودى، خويى، حاج شيخ حسن حلى، حكيم و امام خمينى كسب فيض نمود و با اخذ اجازه اجتهاد از محضر برخى از اين بزرگان، در مرداد ماه سال 1353 ه .ش به ايران مراجعت كردند و در جوار والد معظم در شاهرود مستقر شدند.
آيت الله اشرفى در مدت اقامت خود در شاهرود، موفق به تجديد حيات مدرسه علميه بازار كه در اين مدت رو به افول نهاده بود، گرديدند و با تلاش شبانهروزى ايشان، بحمدالله حوزه علميه شاهرود حياتى دوباره يافت.
معظمله علاوه بر تبليغ در داخل كشور تاكنون چندين بار موفق به تبليغ در كشورهاى اروپايى نظير تركيه، هلند، رومانى و بلژيك شدهاند و در اين كشورها به دفاع از مواضع جمهورى اسلامى به ويژه در دوران جنگ تحميلى، پرداختهاند.
آيت الله اشرفى در سال 1362، حسب الامر حضرت امام خمينى(ره) به مشهد مقدس مشرف شدهاند و در اين شهر به تدريس و تبليغ مشغولند و معمولاً در ايام تعطيلى حوزه، به منظور رسيدگى به امور حوزه علميه شاهرود، به اين شهر مىآيند و برنامههاى حوزه را نظارت مىكنند.
از جمله خدمات عام المنفعه ايشان مىتوان به موارد زير اشاره كرد:تأسيس مدرسه ملى جهت تربيت دانشآموزان در دوران ستم شاهى. تجديد بناى مدرسه علميه اسماعيليه معروف به مدرسه بازار. تأسيس كتابخانه و اختصاص بخشى از مدرسه به آن و تأسيس كتابخانهاى عمومى با ظرفيت بيست هزار جلد كتاب. احداثچند بابمسجد درشهر مانند مسجدرضوى ودر روستاها مانندمسجد روستاى پرو. احداث درمانگاه.
