نویسندگان استان بوشهر

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۲۲:۲۰

ابو زيد، حسن بن يزيد سيرافى

ابو زيد، حسن بن يزيد سيرافى از بزرگان و نويسندگان اواخر سده سوم و اوايل سده چهارم ه .ق بود. وى مؤلف كتابى در باب ممالك و درياها و انواع ماهى‏هاى خليج فارس و آبهاى هند، جاوه، چين و سيلان مى‏باشد.

اين كتاب از دو بخش تشكيل گرديده، بخش نخست آن روايتى است از سفر يكى از تجار به نام سليمان كه در آبهاى چين و هند مسافرت كرده و سفرنامه خود را در سال 237 ه .ق نوشته است. بخش ديگر مطالبى است كه ابو زيد حسن سيرافى بر كتاب سليمان تاجر افزوده است.

او در سال 330 ه .ق از سيراف به بصره رفت و در آنجا اقامت گزيد و او فرمانرواى سيراف و اهل دقت و تحقيق بود.

محمد جعفر خور موجى

حاجى محمد جعفر خان خور موجى دشتستانى،معروف به حقايق نگار، خاندان او از كلانتران خورموج بوده‏اند، حاجى خود نيز تا سال 1258 ه .ق در همين سمت بوده است.

مولف فارسنامه ناصرى مى‏نويسد:

«نادره دهر و اعصار حاجى ميرزا جعفر حقايق نگار اصل او از ناحيه‏ى خورموج دشتستان است پدر و جد او به ضابطى آن ناحيه برقرار بوده‏اند و جد او ميرزا على بيگ خورموجى به كلانترى تمام نواحى دشتستان سرافراز بود.

سپس به شيراز رفت و به امارت ديوانخانه عدليه شيراز نامزد شد و كتاب آثار جعفرى را در جغرافيا و تاريخ فارس نوشت و به سال 1276 ه .ق آن را منتشر ساخت و به تهران آمد.

ناصرالدين شاه قاجار او را مأمور كرد كه حقايق تاريخ ايام خود را خالى از تصنعات منشيانه و تملقات معموله تأليف كند و او كتاب حقايق الاخبار ناصرى را نوشت و به «حقايق نگار» ملقب گرديد. اين كتاب ظاهرا تا سال 1284 ه .ق مقبول نظر شاه نيفتاد و حاجى محمد جعفر به عراق مهاجرت نمود و در سال 1301 ه .ق در همان جا فوت كرد.

وى داراى كتاب ديگرى به نام «نزهة الاخبار» كه آن را حدود سال 1290 ه .ق تأليف كرد، مى‏باشد».

محمد خان دشتى

محمد خان دشتى فارسى پسر حاجى خان شاعر و نويسنده در شنبه از روستاهاى نزديك بوشهر در سال 1246 ه .ق زاده شد.

نياكان او از ديرباز حاكم بلوك دشتى فارس بودند. محمد خان در كودكى همراه مادر و برادرش به عراق رفت و چندين سال در نجف به تحصيل علوم دينى پرداخت. پس از درگذشت مادرش به دشتى بازگشت و در سال‏هايى كه برادرانش بر دشتى فرمانروايى مى‏كردند وى نيز حكومت بخشى از آن سرزمين را در دست داشت.

وى در مدت كوتاهى دست به كارهاى آبادانى گشود و كاريزها كند و نخلهاى بسيار كاشت و چندين دژ برآورد و كشت و كار را رونق داد.

چون به شعر و ادب علاقه فراوان مى‏ورزيد و در خانه‏اش بر روى ادبا و شعرا باز بود شعرا و دانشمندان از هر جا به سوى او روى مى‏آوردند و آبادى خورموج در روزگار او از مراكز علم و ادب گرديد.

دشتى اديبى آزاده و گشاده دست بود و گذشته از توجهى كه به ادبا و شعرا داشت هر كس ديگر از سادات و علماء و تهيدستان كه پيش او مى‏رفتند از بخشش ها و عطاياى او بهره‏مند مى‏شدند و گاه تا دو سه سال نزد او مى‏ماندند. چون حاصل ملك ولايتش چندان نبود كه كفاف اين همه هزينه را بكند كه گه گاه در پرداخت ماليات ناحيه‏اش به حكومت محلى باز مى‏ماند.

سرانجام هنگامى كه براى پرداخت ماليات عقب مانده به بوشهر رفت به دستور حاج نصير الملك حكمران بوشهر زندانى گرديد و پس از نه ماه در زندان درسال 1298 ه .ق درگذشت.

كتاب‏هايى از نويسنده به چاپ رسيده كه عبارتند از:

1ـ ديوان دشتى،

2ـ نمكدان،

3ـ كلام الملوك.

شيخ عبدالكريم سعادت

شيخ عبدالكريم فرزند شيخ محمدعلى مجتهد شبانكاره‏اى در سال 1297 ه .ق در نجف اشرف متولد شد.

او هفت ساله بود كه پدرش به شهر كازرون عزيمت نمود و به ارشاد و تبليغ پرداخت. او در همين شهر مقدمات فارسى و عربى را آموخت و سپس براى تحصيل به شيراز عزيمت نمود و پس از چندى در سال 1317 به اتفاق برادرش جهت اداره امور مدرسه سعادت به بوشهر آمد.

شيخ عبدالكريم مدت 13 سال علاوه بر شغل نظافت و دفتردارى به تدريس ادبيات، عربى، رياضى و جغرافى نيز اشتغال داشت و در سال 1329 ه .ق به نجف اشرف رفت و در آنجا به دستور ا ملا محمد كاظم، مجتهد خراسانى به مديريت مدرسه علوى منصوب شد و مدت 9 سال انجام وظيفه نمود. بعد از جنگ جهانى اول از نجف به شيراز رفت و از سال 1338 در مدرسه منصوريه و ساير مدارس قديم و جديد شيراز به تدريس ادبيات و رياضيات پرداخت و مدت 10 سال رياست اداره تحقيق اوقاف را بعهده داشت و مدت 8 سال با روزنامه عدالت به عنوان سردبير همكارى نمود.

عبدالكريم سعادت مردى دانشمند و با فضيلت بود. و به تاليف كتاب‏هاى درسى پرداخت و با زحمت زياد و صرف وقت بسيار پنج جلد كتاب قرائت فارسى به نام ميزان التعليم، يك دوره كتاب حساب جديد، سه جلد كتاب جغرافى، يك دوره شرعيات و يك كتاب صرف و نحو عربى را تاليف نمود و با كمك اشخاص خيّر در بمبئى به چاپ رسانيد.

اين كتابها مدت 15 سال در مدارس بوشهر، بندر عباس، اهواز، خرمشهر، شيراز، كازرون و مدرسه ايرانى‏هاى بحرين، عراق، هندوستان مورد استفاده قرار گرفت.

او در سال 1337 ه .ش در سن 81 سالگى در شيراز وفات نمود.

از ايشان علاوه بر كتاب‏هاى فوق كتاب‏هايى به شرح ذيل موجود مى‏باشد:

1ـ 6 هزار مسئله در حساب،

2ـ خلاصه الصرف،

3ـ حقوق بشرى (در اخلاق)،

4ـ جامع الحساب،

5ـ آداب پرورش جوانان.

صادق چوبك

صادق چوبك در بوشهر متولد شد و در دبيرستان سعادت اين شهر تحصيل كرد، سپس به تهران رفت و به كارهاى ادبى پرداخت. چوبك يكى از نويسندگانى است كه شيوه جديد نويسندگى ايران را بنيان گذاشتند. وى با نوشتن داستانهاى مختلف گذشته از اينكه اوضاع اجتماعى جامعه خود را دقيقا مورد بررسى قرار داده و سخت انتقاد مى‏كند، خواننده را از لحاظ شيوه نگارش به دنبال خود مى‏كشد. نثر وى، نثرى ساده، صميمى و مستحكم است.

واژه‏هايى كه او براى داستانهايش به كار مى‏گيرد لغاتى است كه در محاوره‏هاى روزمره مردم مى‏توان يافت محيط بيشتر داستانهاى چوبك، شهرستان بوشهر و يا پيرامون آن مى‏باشد و خصوصيات تمام قهرمانان او، ويژگى‏هاى مردم زادگاهش است.

برخى از آثار چوبك عبارتند از:

1ـ خيمه شب بازى،

2ـ انترى كه لوطيش مُرد،

3ـ تنگسير.

عليمراد فراشبندى

عليمراد فراشبندى از نويسندگان و روزنامه‏نگاران فاضل و دانشمند استان بوشهر است.

وى در گذشته مديريت روزنامه خامه ملت را به عهده داشت.

برخى از آثار و تأليفات وى عبارتند از:

1ـ ايران و ايرانيان،

2ـ تاريخ و جغرافياى برازجان يا سنگر مجاهدين،

3ـ تاريخ قرامطه،

4ـ تاريخ و جغرافياى بنادر ثلاث (بخش كنگان)،

5ـ تاريخ و جغرافياى دو بخش دشتى،

6ـ جنوب ايران در مبارزات ضد استعمارى،

7ـ خاندان تنگستانى،

8ـ دشتى و دشتستان عليه استعمار و دهها كتاب ديگر.

دكتر سيد جعفر حميدى

دكتر سيد جعفر حميدى در سال 1315 ه .ش در بوشهر متولد شد. وى علاوه بر ذوق شاعرى، پژوهشگرى توانا مى‏باشند. او تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در بوشهر به پايان رسانيد و فارغ التحصيل رشته دكتراى ادبيات فارسى از دانشگاه مشهد هستند.

مدتى در بوشهر در شغل دبيرى خدمت كردند و در حال حاضر در دانشكده‏ى ادبيات دانشگاه شهيد بهشتى به تدريس مشغول است.

برخى از آثارى كه از ايشان به چاپ رسيده است عبارتند از:

1ـ وصلت در سده‏ى تظلم،

2ـ ابر باران بار،

3ـ ابراهيم ابراهيم،

4ـ از خون كبوتران،

5ـ تاريخ اورشليم.

6ـ بوشهر در مطبوعات عصر قاجار، اين كتاب در سال 1378 توسط موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران در تهران به چاپ رسيده است.

منابع