موسیقی در استان کردستان

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ مهر ۱۳۹۱، ساعت ۱۵:۴۹

موسيقى كردى از دير باز با زندگى روز مره كردان عجين شده است و به لحاظ شكل و مضمون از تنوع بسيارى برخوردار است. در بيشتر نقاط كردستان نواها و نغمه‏هاى موسيقى در مراسم مذهبى و حماسى و رزمى و جشن و سرور نواخته مى‏شود.

موسيقى كردى بر چهار نوع است:

1ـ موسيقى محلى كه هر سال يكى از ترانه‏هاى آن از شهرت بيشترى برخوردار مى‏شود.

2ـ موسيقى فولكلور در كه همراه با مراسم خاصى اجرا مى‏شود.

3ـ موسيقى بيت خوانى، كه در آن كلام كمترى وجود دارد وحالت آوازى آن بيشتر است.

4ـ موسيقى سه چهانه يا سياه چشمان كه با آهنگ عشقى و غمناك اجرا مى‏شود.

از ديگر شاخه‏هاى موسيقى كردى موسيقى مذهبى است. بويژه موسيقى ايزدى كه بنابر سنن و رسوم مذهبى اجرا مى‏شود. در دنياى مذهبى كردان ايزدى، آواز و ترانه يكى از اصول زندگى آنان را تشكيل مى‏دهد و از اين راه عقايد و انديشه آئينى خود را به مردم عرضه مى‏كنند و موسيقى مذهبى آنان هرگز مانع رشد موسيقى ملى نشده و همگام با آن پيشرفت كرده است.

آلات موسيقى كردان ايزدى عبارتند از: بادى وزهى و ضربى و بيش از همه به آلات موسيقى بادى مانند دودوك، بلول، شووى، سرنا و تنبور توجه دارند.

تنبور يك ساز مقدس براى كردان به شمار مى‏رود. در اين ساز به مراسم جمع خانه‏اى اختصاص يافته است و در حلقه ذكر و سماع با خوانده شدن كلام دينى و عرفانى همراه است.

انواع و اقسام آلات موسيقى كه در ميان كردان رايج است برخى از آنها عبارتند از: تنبور، دايره، دف، طبل، سرنا، نى لبك، كمانچه، بربط و تار.

عبدالحسين سعيديان در كتاب مردمان ايران موسيقى استان كردستان را به سه بخش كلى تقسيم كرده است:

1ـ موسيقى باستانى كردى (هوره)

2ـ موسيقى خانقاهى دراويش

3ـ موسيقى جلوه‏هاى مختلف زندگى.

مهمترين بخش موسيقى اين منطقه موسيقى خانقاهى دراويش است كه ساز اصلى آن دف و تنبور است.

ديگر انواع موسيقى كردى عليرغم دارا بودن جنبه‏هاى حماسى نوعى تنزل را در بطن خويش پرورانده‏اند. نغمه‏هاى شمشال (سازى مانند نى) نوعى ديگر از موسيقى كردى است كه از عمق، زيبائى و تأثير گذارى بسيار خوبى برخوردار است.

سرنا و دهل از انواع ديگر موسيقى كردى است كه در مراسم جشن و سرور نواخته مى‏شود.

منابع