زبان و گویش مردم استان قم

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ مرداد ۱۳۹۱، ساعت ۱۵:۱۳

استان قم به علت مهاجر پذير بودن داراى انواع زبانها و لهجه‏ها مى‏باشد. در منطقه نيروگاه، شهر قائم، زند آباد جمعيت كثيرى از تركان ساكن هستند و به لهجه‏هاى زنجانى، تبريزى، همدانى، اردبيلى و ... صحبت مى‏كنند.

در بخش‏هايى از شهر قم به خصوص ابتداى خيابان چهارمردان و يزدان شهر نيز اعراب سكونت دارند.

همچنين از لهجه‏هاى مختلف كشور اعم از كرمانى، يزدى، اصفهانى، مازندرانى، لرى، كردى و ... در اين استان وجود دارد.

زبانهاى لاتين، عربى، فارسى پشتو و اردو در بين مهاجران خارجى وجود دارد. در شهر قائم جمعيت كثيرى از افاغنه زندگى مى‏كنند كه به زبان فارسى پشتو صحبت مى‏كنند.

در انتهاى زنبيل آباد، پشت دانشگاه صدوق گروههاى زيادى از خارجيان از كشورهاى مختلف ساكن مى‏باشند و به زبانهاى مختلف تكلم مى‏نمايند.

اهميت زبانها و لهجه‏هاى محلّى و اصيل در اين است كه ارتباط زبان‏هاى باستانى پيش از اسلام را با زبان‏ها و گويش‏هاى امروزى روشن مى‏كند.

زبان رسمى مردم قم فارسى درى است كه از قديم الايام به اين زبان تكلم مى‏نموده‏اند.

امروزه اين گويش به لهجه تهرانى نزديك مى‏شود و لهجه قمى اصيل بيشتر در ميان افراد ميان‏سال رايج است.

در اين قسمت به برخى از اصطلاحات رايج در ميان ساكنان اين استان اشاره مى‏كنيم:

اين ساخ = اينطور قزغون = ديگ

ناتو = نا اهل هره كش = هجوم آوردن

چوق = چوب جوق = جوى

آونگون = آويزان آلاخون والاخون = دربدر

كُج = كجا وايسُده = ايستاده

ديرو = ديروز ديفار = ديوار

مايه = عصبانى مرتم = مردم

كل مشته = مشت زدن هَمينْ جى = اينجا

خُلْصِهْ = خلاصه يِخْدِه = كمى

حَظ كردن = كيف كردن اَيِهْ = از يك

بِسّون = بگير دو لكينه = ليوان گلى

كلوزه = كوزه كوچك نقدون = پيش بخارى

لولهنگ = آفتابه كج ميريدون = كجا مى‏رويد.

منابع