صنایع دستی در استان سیستان و بلوچستان

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ اسفند ۱۳۹۰، ساعت ۱۸:۱۲

از گذشته‏هاى بسيار دور صنايع دستى در استان سيستان و بلوچستان جايگاهى ممتاز داشته است. آثار كشف شده از هنرهاى دستى در شهر سوخته گوياى قدمت هنرهاى دستى اين مرز و بوم است. امروز نيز صنايع دستى در اين استان از لحاظ تأمين درآمد پس از كشاورزى و دامدارى از موقعيت ويژه‏اى برخوردار است و زنان روستايى در كنار خانه دارى و كمك به امر كشاورزى و دامدارى به ساخت انواع صنايع دستى اشتغال دارند. هنرهاى دستى مردم استان عبارت است از: قالى بافى، گليم بافى، چادر بافى، سفره بافى، حصير بافى، نمد مالى، سوزن دوزى، سكه دوزى، سفال سازى، خراطى و لنج سازى مى‏باشد.

قالى بافى

زنان و دختران بلوچ در هنگام فراغت به بافتن قاليچه مى‏پردازند بلوچ‏ها قاليچه خود را روى دار (دستگاهاى) افقى مى‏بافند. بر اساس آمار سال 1377، 1385 قالى و قاليچه به مساحت 19074 متر مربع در اين استان بافته شده است.

گليم بافى

گليم بافى بيشتر توسط زنان چادرنشين، درون سياه چادرها بافته مى‏شود. در سال 1377، جمعا 1056 گليم و زيلو به مساحت 8874 هزار متر مربع در اين استان توليد شده است.

چادر بافى

چادرنشينان، چادرهاى خود را از موى بز بر روى دارقالى مى‏بافند و با فراهم آوردن سه قطعه در كنار هم، چادرى را براى زندگى كردن در زير آن درست مى‏كنند.

حصيربافى

حصير از برگ درخت خرما ـ كه به گويش محلى به آن پيش مى‏گويند ـ و همچنين از برگ نخل وحشى (زينتى) كوتاه به نام «داز» بافته مى‏شود. از حصير وسايلى چون: فرش، زنبيل، حوال حصيرى (كچو)، باد بزن، كيف، گلدان و ديگر وسايل بافته مى‏شود.

نمد مالى

از ديگر هنرهاى دستى نمدمالى است. شستن، رنگرزى و تهيه پشم وظيفه مردان بلوچ مى‏باشد ولى ساخت نمد به عهده بانوان است. بعضى از نمدهاى بلوچ به لحاظ تركيب متنوع رنگ‏ها از آثار هنرى نيز محسوب مى‏شود.

سفره بافى

سفره كه به اصطلاح بلوچ‏ها «جهيزى» نام دارد زمينه‏اش از پشم شتر بافته مى‏شود و در وسط آن اغلب ترنجى نقش بسته مى‏شود.

سوزن دوزى

سوزن دوزى در بلوچستان هنر خانگى و بسيار كهن مى‏باشد و از بهترين نمونه‏هاى هنر دستى ايران محسوب مى‏شود. سوزن دوزى بلوچ براى تزئين جامه محلى زنان، و سرپوش چادر استفاده مى‏شود اين هنر تقريبا در تمامى روستاهاى استان رواج دارد.

سفال سازى

سفال سازى از گذشته‏هاى بسيار دور در استان رواج داشته است. و سفال‏هاى به جاى مانده در شهر سوخته گوياى كهن بودن اين هنر مى‏باشد. كار سفالگرى بيشتر بر عهده زنان مى‏باشد.

خراطى

هنرخراطى بيشتر در شهرستان ايرانشهر رواج دارد و ماده اوليه آن چوب كهور است و از آن وسايلى مانند: عصا، قليان و ديگر مصنوعات چوبى ساخته مى‏شود.

لنج سازى

لنج سازى يكى از هنرها و صنايع قديمى و سنتى مناطق ساحلى استان است اين حرفه در بندر كنارك و چابهار رواج دارد.