پوشش گیاهی استان آذربایجان شرقی

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۲۲:۳۶

با توجه به وسعت و اهميت استان از لحاظ آب و هوا، موقعيت جغرافيايى، وجود كوهستان‏هاى مرتفع و بارندگى نسبتا فراوان، انواع پوشش گياهى در سطح استان مشاهده مى‏گردد.

1ـ پوشش جنگلى

با وجود آنكه آذربايجان منطقه‏اى مرطوب بوده و از نظر ميزان بارندگى در سطح كشور بعد از نواحى خزرى قرار مى‏گيرد اما به علت سرماى شديد و برف زياد در زمستان جنگل‏هاى اين استان مانند جنگل شمال انبوه وسيع نيست. وسعت پوشش جنگلى استان بالغ بر 144075 هكتار است كه 2/1 درصد كل جنگلهاى كشور و 07/3 درصد از وسعت استان را شامل مى‏گردد.

از اين وسعت قريب به 45/57 درصد جزو جنگلهاى نيمه مرطوب ارسبارانى، 49/38 درصد جزو جنگل‏هاى نيمه خشك و 61/3 درصد جزو جنگل‏هاى مناطق شور مى‏باشد.

جنگل‏هاى استان بخشى از جنگل‏هاى شمال غرب كشور را شامل مى‏گردند كه بقاياى جنگل‏هاى انبوه منطقه ما بين رود ارس، درياچه اروميه و درياى مازندران است و به منزله پل طبيعى، جنگل‏هاى شمال ايران را به جنگل‏هاى مرطوب گلشين ارمنستان متصل مى‏نمايد. مهمترين منطقه جنگلى استان در شهرستان‏هاى اهر و كليبر گسترده شده كه به لحاظ وجود گونه‏هاى «ممرز، سرخدار، افرا، نارون، گيلاس و زغال اخته»، شباهت زيادى به جنگل‏هاى مرطوب و نيمه مرطوب و به لحاظ وجود گونه‏هاى خشك پسندى چون «بنه»، داغداغان و عناب شباهت زيادى به جنگل‏هاى خشك و نيمه خشك دارد.

عرصه پوشش جنگلى استان در گذشته‏هاى نه چندان دور بالغ بر 387 هزار هكتار بوده است، ليكن در حال حاضر داراى 144 هزار هكتار رويشگاه جنگلى مى‏باشد و از پوشش گياهى چوب منطقه صرفا از جنگل‏هاى ارسباران مى‏توان ياد كرد كه آن هم جزو جنگل‏هاى حفاظتى و حمايتى بوده و در چهار واحد هيدرولوژيك سلن چاى، كليبر چاى، ايلگنه چاى و حاجيلر چاى گسترده است.

انواع مهم درختان جنگلى موجود در استان عبارتند از: راش (قزل‏گوز)، بلوط، مَمْرَز (اولاس)، افرا، ون.

درختان ميوه جنگلى از قبيل گردو، گيلاس، انار، فندق، آلوچه، سيب، گلابى و به كه در تمام نقاط جنگلى استان، خاصه در جنگل‏هاى كليبر و اهر به فراوانى يافت مى‏شوند.

از گياهان، گل بنفشه و انواع ديگر آن، پيچك صحرايى، عشقه و گياهان پهن برگ و كنگره‏دار، مانند بالديرقان در نواحى جنگلى ديده مى‏شود.

2ـ پوشش گياهى مراتع

مراتع استان به طور عمده در ارتفاعات قره داغ، بز غوش، سهند و در سرزمين‏هاى هموار و پايكوهى و دشتها و جلگه‏هاى پراكنده وجود دارد. مساحت كل مراتع استان، حدود 240 هزار هكتار مى‏باشد.

پوشش گياهى مراتع و زمين‏هاى مزروعى: چمن، اوچ قولاغ، شبدر وحشى، جارو، گَوَن، بوته كتيرا، كنگر وحشى، يوشان، خارشتر، قياغ اوتى، شيرين بيان، بوياق باشى (روناس) و گندميان و پوشش گياهى آنها، انواع جلبك‏ها و پونه و بولاغ اوتى و بومادران و بزوشاست.

مراتع استان ثروت طبيعى مهمى است كه غالبا مورد استفاده عشاير و دامپروران و روستاييان قرار مى‏گيرد.

منابع